تقسيمبندي علوم از منظر اخوان‌الصفا و فارابي
الموضوعات : ریشه‌شناسی واژگان (اتیمولوژی) فلسفیسيداحمد حسيني 1 , مهدي اميري 2
1 - دانشگاه شهيد مدني آذربايجان
2 - دانشگاه شهيد مدني آذربايجان
الکلمات المفتاحية: تقسيم علوم ملاک تقسيم علوم موضوع علم غايت علم اخوان‌الصفا فارابي,
ملخص المقالة :
با آنکه فيلسوفان بسياري از تقسيم علوم سخن گفته‌اند اما همة آنها از تقسيم واحدي سخن بميان نياورده‌اند. در اين بين هم مقسم و هم اقسام متفاوت است. اخوان الصفا در تقسيم علوم مطلق دانش را در نظر ميگيرند و در ابتدا علوم را به دو دسته صنايع علمي و صنايع عملي تقسيم ميکنند؛ اما فارابي رشته هاي علمي ـ و نه مطلق دانش ـ را تقسيم ميکند و اين علوم را براساس سودمندي، به دو بخش علوم ابزاري و غيرابزاري تقسيم ميکند. در تقسيمبندي اخوان الصفا که رويکردي نوافلاطوني دارند، جايگاه نفس، سياست، منطق و اخلاق متفاوت از جايگاه اين مسائل نزد مشائياني مانند فارابي است. مهمترين مبناي تقسيم علوم از ديدگاه اخوان-الصفا، تقسيمبندي از حيث غايت است. اما فارابي همانند ارسطو، بر دو ملاک اصلي تقسيم علوم، يعني غايت و موضوع تکيه ميکند. در نوشتار حاضر، علاوه بر آنکه به بررسي تفاوت تقسيم علوم از ديدگاه اخوان الصفا و فارابي پرداخته ميشود، جايگاه خاص برخي علوم نيز نزد آنها مشخص ميشود.