اثرات نامطلوب آفتکشها بر محیطزیست و موجودات غیر هدف
الموضوعات : Environmental impact assessment
بهاره رفیعی
1
,
حامد کیومرثی
2
1 - هیأت علمی، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، رشت، ایران
2 - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
الکلمات المفتاحية: آفتکش, محیطزیست, زنجیره غذایی, موجودات غیرهدف, تجمع زیستی,
ملخص المقالة :
استفاده از آفتکشها نقش مهمی در کشاورزی مدرن دارد و کاربرد اصولی آن‌ها سبب افزایش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی می‌شود. همچنین، در کنترل ناقلین بیماری‌ها بسیار اهمیت دارند. با این حال، استفاده گسترده از سموم شیمیایی سبب نگرانی‌های روزافزون در خصوص اثرات منفی آن‌ها شده است. مصرف آفتکشها می‌تواند باعث آلودگی منابع آبی و خاک شود، تجمع این ترکیبات در خاک منجر به اختلال در جوامع میکروبی و کاهش ارگانیسم‌های مفید می‌شود و با نفوذ به آب‌های زیرزمینی و سطحی، مخاطراتی را برای اکوسیستم‌های آبی ایجاد کند. رواناب از مزارع کشاورزی می‌تواند سموم را به آب‌های سطحی منتقل کند و بر موجودات آبزی و کیفیت آب تأثیر بگذارد و در نتیجه تجمع زیستی وارد زنجیره‌ی غذایی شوند. به‌علاوه، آلودگی‌هوا یکی از عواقب استفاده از سموم کشاورزی است. تبخیر سموم و عوامل محیطی، احتمال تماس موجودات غیر هدف و انتقال آن‌ها به مناطق دورتر از محل سم‌پاشی را فراهم می‌کند. بقایای آفتکشها سبب اختلالات فیزیولوژیکی، ناهنجاری‌های ژنتیکی و بروز بیماری‌های مختلف در موجودات غیر هدف می‌شود و اختلال در تعادل اکولوژیکی و کاهش تنوع زیستی را در پی دارد. این مقاله، یک بررسی جامع از پیامدهای نامطلوب مصرف سموم شیمیایی بر اجزای مختلف اکوسیستم‌ها را ارائه می‌دهد و استراتژی‌های نوین برای مقابله با این چالش‌ها و ترویج شیوه‌های مدیریت آفتکشها را مورد بحث قرار می‌دهد. این مقاله مروری با هدف تعمیق درک اثرات و خطرات مرتبط با استفاده از آفتکشها تهیه شده‌است و امید است گامی به‌منظور کاهش آلودگی‌های محیطزیست و دستیابی به کشاورزی پایدار باشد.