ما-روایتگر در زاویه‌دیدهای ترکیبی: شاخصه‌هایی برای تمایز روایت‌های جمعی و غیر جمعی
الموضوعات : Research in Contemporary Iranian Literature
نسترن شهبازی
1
,
محمد پارسانسب
2
1 - دانش‌آموخته دکتری گروه زبان و ادبیات دانشگاه خوارزمی، ایران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات دانشگاه خوارزمی، ایران
الکلمات المفتاحية: روایت جمعی, ما-راوی, عناصر داستان, زاویه‌دید ترکیبی و ادبیات داستانی معاصر فارسی.,
ملخص المقالة :
ما-روایت با کارکرد عنصر زاویه‌دید در داستان می‌تواند به اشکال گوناگونی بروز یابد. یکی از این کارکردها در صورتی حاصل می‌شود که داستان از دو یا چند زاویه‌دید برای روایتگری بهره ببرد و یکی از این زاویه‌دیدها، با ما-راوی ارائه گردد. در این صورت اصالت‌بخشی به یکی از این زاویه‌دیدها، چندان ساده نخواهد بود. در واقع موقعیّت بینابین یادشده به الگویی نیاز دارد تا بتوان با تمسّک به آن، روایت جمعی را به‌مثابه کنش روایی ما-راوی از روایت غیرجمعی که محصول دیگر زاویه‌دیدهای داستانی است، متمایز کند. پژوهش پیش‌ِ رو درصدد است تا با روشی استنتاجی و با بهره‌گیری از روایت‌های گزینش‌شده‌ای از پیکرة ادبیات داستانی فارسی، به این وضعیّت بپردازد. نتیجة چنین مطالعه‌ای که با استفاده از عناصر داستانی و گفتمانی، روایت‌ها را مورد خوانش قرار می‌دهد، چهار عامل را به عنوان شاخصه در مسئلة مدّنظر معرفی می‌کند. این شاخصه‌ها که ناظر بر جنبه‌های صوری و محتوایی روایت‌ها هستند، نشان می‌دهند که داستان برای جمعی تلقّی شدن، نیازمند نمایش گستردة ما-روایت است. گروه ارائه‌دهندة ما-روایت باید نسبت به سایر عناصر روایتگرانة داستان، ارجح باشند، دربارة موضوع کانونی، تفکری هم‌راستا داشته باشند و در کنشگری خود، یکپارچگی را بازتاب دهند.