اندیشه‌های کلامی در باب توحید در آراء اعتقادی بهاءولد
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 - دانشگاه آزاد یادگار امام شهرری
کلید واژه: روش عرفانی بهاءولد معارف عرفان کلام,
چکیده مقاله :
کلام و عرفان از امّهات علوم اسلامی به شمار می روند و هر چند در روش اختلاف دارند و هر یک از منظر خاص خود به طرح مباحث دینی پرداخته اند، در موضوعات متعدد مشترکند. «بهاء ولد» که از عارفان قرن ششم و هفتم هجری است، از جمله عارفانی است که در «معارف»، اثر یگانه اش که تنها راه شناخت شخصیت علمی و معنوی اوست، ضمن بیان اندیشه های عرفانی خود نیم نگاهی نیز به مباحث اعتقادی و کلامی داشته است. بهاءولد از پایگاه یک عارف و عالم اشعری و با پیروی از روش عرفانی به طرح موضوعات کلامی پرداخته و به حل مشکلات دینی در اصول عقاید از قبیل توحید، اسما و صفات الهی، جبر و اختیار، امکان رؤیت خدا، تعدد ادیان و... توجّه کرده است. طرح مباحث مختلف کلامی از سوی بهاءولد، متأثر از بعد عرفانی شخصیت وی است. او تحت تأثیر روش‌شناسی و معرفت شناسی عرفانی و بدون تعصب ورزی بر مذهب کلامی خویش، با ظرافت و مهارت، مباحث مهم کلامی را تبیین کرده است. بر این بنیاد، نزدیکی و هماهنگی روش عرفانی و کلامی در اندیشة بهاء ولد، علی رغم تمایز و اختلاف ذاتی آنها قابل توجه است.
Kalam and mysticism are very important in Islamic sciences. Although they have different methodology and each introduces the religious topics in its own way, they share lots of subjects. Baha Walad, who is a sixth century mystic, is one of the mystics whose unique work, “Maaref” represents the only clues that help to know his scientific and spiritual character, and in this work in addition to presenting mystic thoughts, he has mentioned some beleifs and Kalami thoughts. Baha Walad following mystical method has introduced Kalami topics as a mystic and an Ashʿari scholar, and he paid attention to find solutions for religious problems regarding some principles like monotheism, names and attributes of God, theological determinism and free will, possibility of visiting god, multiplicity of religions,… .