تبیین جریان‌شناختی ادبیات سیاسی در ایران معاصر (مطالعۀ موردی: ادبیات داستانی سیاسی در مهاجرت)
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
1 - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی
کلید واژه: مهاجرت تبعید ادبیات سیاسی ادبیات مهاجرت جریان‌شناسی,
چکیده مقاله :
بخشی از ادبیات داستانی معاصر در خارج از ایران منتشر شده است. هم اسباب مهاجرت بسیاری از نویسندگان در خارج از کشور نسبت مستقیمی با مسئلۀ سیاست دارد و هم نحوۀ حضور آنها و موضوع، مضمون، زمینه و منشأ پیدایش بخش مهمی از آثاری که پدید آورده‌اند، سیاسی است. داستان‌نویسی سیاسی در مهاجرت، با حمایت و پشتیبانی گروه‌های سیاسی پیدا می‌شود و نخستین نمونه‌های آن در نشریه های سیاسی منتشر می‌شود و بعدها نویسندگان با استقلال نسبی از گروه‌های سیاسی به خلق اثر می‌پردازند. آنها به گونه ای روایت داستانیِ تاریخ معاصر ایران را نوشته‌اند. انقلاب مشروطه و آرمان های آزادی‌خواهانه‌اش، کودتای 28 مرداد و یأس ها و ناامیدی‌های بی پایانش و نیز انقلاب اسلامی و مسائل متفاوت پیرامون آن، از جمله مبارزه‌های پیش از انقلاب و روند پیروزی و تثبیت انقلاب و برآمدن جمهوری اسلامی و پیدایش جنگ تحمیلی از جمله این مسائل و مباحث است. مسئلۀ اصلی این پژوهش این است که ادبیات داستانی سیاسی در مهاجرت، چه جریان‌ها و سیر تحولی داشته است. برای رسیدن به پاسخ از جریان‌شناسی ادبی به مثابه الگویی روش‌شناختی استفاده خواهد شد. این الگو با بررسی زمینۀ سیاسی و اجتماعی پیدایش اثر، کانون‌های حامی، نقطۀ شروع و چگونگی گسترش و استمرار جریان را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد داستان‌نویسی سیاسی با نوشته‌های استنادی و افشاگرانه دربارۀ حوادث و مسائل پیرامون انقلاب و حوادث دهۀ 60 شروع می‌شود و به روایت‌های تحلیلی- انتقادی از تاریخ معاصر، به ویژه انقلاب و جمهوری اسلامی می‌رسد.
Some contemporary fiction has been published outside of Iran. The reason for the emigration of many writers abroad is directly related to the issue of politics, as well as the way they are present and the subject, theme, background and origin of an important part of the works they have created are political. Political fiction in immigration is found with the support of political groups, and the first examples are published in political magazines, and later writers create works with relative independence from political groups. They have written the narrative of the contemporary history of Iran. The Constitutional Revolution and its Liberal aspirations, the coup d'état 19 August and its endless despair and hopelessness, as well as the Islamic Revolution and various issues surrounding it, including the pre-revolutionary struggles and the process of victory and stabilization of the revolution and the emergence of the Islamic Republic and the Imposed war are of these issues. The main issue of this research is how political fiction literature in migration has evolved. This model, that is, knowing the currents, shows the political and social context of the creation of the work, the focal points of support, the starting point and how the flow spreads and continues. Political fiction seems to begin with citations and revelations about the events and issues surrounding the revolution and the events of the 1980s, and reaches to analytical-critical narratives of contemporary history, especially the revolution and the Islamic Republic.