جستاری در جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی با محوریت اخلاق اقتصادی؛ تولید، توزیع و مصرف
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
حامد فتحعلیانی
1
,
حمید حسینی
2
,
علی حسین احتشامی
3
1 - 0دانشگاه آزاد اسلامی، همدان
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، همدان
3 - علوم و تحقیقات تهران
کلید واژه: جهاد اقتصادی , اقتصاد مقاومتی, اخلاق اقتصادی , قرآن کریم, روایات اسلامی, تولید, توزیع و مصرف,
چکیده مقاله :
اقتصاد پیش از آنکه به صورت یک علم مدون در آید و حتی مدت ها پس از آن با آموزه های اخلاقی همراه بود ، اما به بهانی جدایی دانش از ارزش به تدریج از آن فاصله گرفت ، نظریه پردازان سرمایه داری جریان آزاد اقتصاد را بهترین سازو کار تامین کننده و منافع عمومی معرفی کردند اما با آشکار شدن مورد های شکست بازار دخالت دولت را جبران کنند دانستند گروهی نیز با بازگشت به ارزشهای اخلاقی را بهترین راه می دانند اسلام در ایتدا ظهور بیشترین تاکید را بر لزوم پالایش انسان ها از درون می داند ديدگاه اسلام و انديشه‌ي اقتصاداسلام در مورد جهاد اقتصادي نه تنها مثبت، بلکه به مثابه‌ي آرماني است که همواره در جان و دل اوليا و پيروان اين مکتب ريشه داشته و دارد. مقاله حاضر، که در آن «مبانی جهاد اقتصادی و نیز اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن کریم و روایات» مورد بررسی قرار گرفته، گامی هرچند ابتدایی اما بدیع و راهگشا در این خصوص است. در این بررسی، خاطرنشان شده که از منظر قرآن کریم، اقتصاد سالم و رشدیابنده مبتنی بر اصول و مبانی ذیل است :1- شناخت و تدبیر امور اقتصادی از راه تفقّه، 2-تعقل، 3- اعتقاد به توحید (تجلّی توحید در اقتصاد)، 4- اعتقاد به معاد 5-اعتقاد به مظهری از عبودیت بودن عملیات اقتصادی 6- دخالت دولت در اقتصاد،7- عدالت در عملیات اقتصادی 8- انفاق، 9- میانه روی در امور10- عدم اسراف . بخش دیگری از مقاله مذکور در ارتباط با" بررسی ابعاد جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی از دیدگاه روایات و احادیث اسلامی" می باشد که به مهمترین این موارد که در تقسیم بندی ذیل به دو دسته ، انحرافات اقتصادی و دسته دوم : اخلاق اقتصادی است بر اساس قاعده الاهم فالاهم ، به آنها می پردازیم : الف: انحرافات اقتصادی ،شامل: ربا، تبذیر، اسراف، معامله، اقتصاد، ب ) اخلاق اقتصادی، شامل: قرض، حلال، حرام، روزی، صدقه، انصاف، قناعت، نیكو كاری، سخاوت، بی نیازی، فقر و غنا، ثروت، جهاد اقتصادی. در این نوشتار، ضمن پرداختن به برخی روشهای مهمی که محققان اقتصاد اسلامی از آن بهره برده‌اند، کوشش خواهد شد تا روش استنباط آموزه‌های اقتصادی اسلام که همسو با مبانی معرفت‌شناسی فقهی اسلام باشد، ارائه شود. بر اساس بیانات رهبر انقلاب، اقتصاد مقاومتی یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور ما است و بهترین راه حلّ مشکلات اقتصادی کشوردر حال حاضر است. اقتصاد مقاومتی یعنی مقاوم‌سازی محکم‌سازی پایه‌های اقتصاد؛ این چنین اقتصادی چه در شرایط تحریم، چه در شرایط غیر تحریم، بارور خواهد بود و به مردم کمک میکند. از دیدگاه مقام معظم رهبری پنج اصل اقتصاد مقاومتی عبارتند از: 1- درون‌زا بودن 2- برون‌گرا بودن 3- مردم‌بنیاد بودن 4- دانش‌بنیان بودن 5- عدالت‌محور بودن.
The point of view of Islam and thinking of Islamic economy about the economic effort not only positive but also it seemed such ideal that every time rooted at soul and heart of authorities and followers of this school. The article ,that was investigated by bases of economic effort from point of view of Quran and traditions ,though it seemed primary but it can be innovative and solver. It is notified that the grower and healthy economy from point of view of holy Quran ,could base on principals and bases that we will point them : 1-recognition and foresight about economic affairs that to be skilled in divine law.. 2-to reason 3- manifestation of monotheism in economy4- to accept Eschatology 5-manifestation of worship Allah in economic affairs 6-to interfere State at economy 7-justic at economic affairs 8-Donation 9- moderation at affairs 10-lack of wasting. Other part of the article is, investigation of spaces of economic efforts from point of view of Islamic traditions , that we will point of them.it consist two parts economic deviation sand economic Morales A; economic deviations consist of usury wastefulness, wasting, transaction , moderatio B: economic Morales: loan, legitimate, forbidden, aliment, voluntary alms ,donation ,contentment, beneficence, generosity ,in necessity ,poverty, to become rich ,wealth ,economic effort .i want to pay to some important methods that be used by Islamic researchers and so want to pay methods of inference of Islamic economy graduates that are suitable with Islamic jurisprudent culture principals. economic Morales ; is one of the part of Islamic graduates that shows growth components and economic expansion and general welfare and from other side it shows methods and comparison elements with mischiefs and to healthy economic efforts too .and so provide necessary field to intellectual growth and eternal felicity for human. As well at the article, I will prove relation between moral and economy and then to criticize of principals of capitalism that it separate from another. Then I want to investigate more important the elements of economic Morales in three parts: product, distribute consume . In other part ,I want to state about these matters: Morales manners of work and product, Morales the roles of intellectual values in economic growth , to clarify methods of cultural comparison with fields and marks of poverty and multiply ,to clarify governor principals at trade Morales , scales of determination of models of consume. The first step for motivating to economic efforts and resistant economy, is having effortant moral and that moral of people further belonged to his culture.