مرور نظام¬مند مقالات پژوهشی در حوزه مطالعات اجتماعی گردشگری شواهدی از تحلیل محتوای نشریات علمی پژوهشی کشور
محورهای موضوعی :
مژگان عظیمی هاشمی
1
,
زهرا بستان
2
1 - پژوهشکده گردشگری خراسان رضوی
2 - پژوهشکده گردشگری خراسان رضوی
کلید واژه: مرور نظام مند مطالعات اجتماعی گردشگری نشریات علمی-پژوهشی مدل کوهن مطالعات بین رشته ای,
چکیده مقاله :
بررسی تلاش های تحقیقاتی صورت گرفته در هر حوزه، درک صحیحی از رویکرد نظری، روش-ها و تکنیک های مورد استفاده تحقیق و چگونگی پیشرفت نظری و روشی در آن حوزه فراهم می کند. در کنار مباحث کلی در رابطه با ماهیت و تکامل دانش علمی، بحث های پارادایمی و پژوهش های نوین گردشگری می توانند فرضیاتی را در رابطه با تکامل دانش گردشگری ارائه کنند. در این نوشتار با بهره گیری از روش مرور نظا مند، آثار علمی - پژوهشی مطالعات اجتماعی گردشگری در ایران، با هدف آشکارسازی بینش و تفکر اجتماعی در مورد گردشگری بررسی شد. به تأسی از مفهوم سازی کوهن از جامعه شناسی گردشگری، رویکرد مفهومی در مسأله-شناسی مطالعات اجتماعی گردشگری به چهار سطح گردشگر (علایق، نگرش‌ها، واکنش‌ها و نقش‌های او)؛ روابط میزبان و گردشگر؛ ساختار‌ها و کارکردهای گردشگری و پیامدهای گردشگری، طبقه بندی شد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مهمترین موضوع اجتماعی مورد توجه محققان گردشگری در ایران، ساختار و کارکردهای گردشگری بوده و پس از آن عمده مقالات به گردشگر پرداخته اند و پیامدهای گردشگری و روابط گردشگر و میزبان به ترتیب در مراتب سوم و چهارم اهمیت قرار داشته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که موضوع گردشگری چندان مورد اقبال جامعه شناسان در ایران نبوده است و جغرافی دانان تفوق بیشتری در تولید و انتشار مسایل اجتماعی گردشگری داشته اند. یافته ها شواهدی از رشد مطالعات بین -رشته ای در موضوع گردشگری در ایران را نشان نداده و بیشتر مؤید پژوهش های چندرشته ای است که عمدتا با بهره گیری از روش های کمی و با نظرسنجی از ذینفعان و کارشناسان انجام شده است. نتایج نشان داد خلاءهای مفهومی و روشی زیادی برای توسعه دانش بین رشته ای گردشگری و تأثیرگذاری آن در مسایل سیاست گذاری، توسعه و مدیریت گردشگری تجاری در ایران وجود دارد.
Reviewing research in any field provides a clear understating of theoretical approaches, methods, and techniques used in that field. It also expresses theoretical and methodological developments. In addition to general issues about the nature and evolution of scientific knowledge, Paradigmatic topics and new studies on tourism (which can provide theories on the evolution of tourism knowledge), systematic reviews provide verifiable and firm conclusions about the evolution of research on a relevant topic. In order to reveal insights and social thoughts about tourism, this article utilized content analysis to review the social studies of tourism in scientific journals in Iran. According to Cohen’s sociology of tourism, tourism social studies are classified into four categories: (a) the tourist-his motivations, attitudes, reactions, and roles; (b) the relations and perceptions of tourists and locals; (c) the structure of the tourist system; and (d) impacts of tourism. Research findings show that the structure of the tourist system is the most prevalent social issue in the Iranian scholars’ research. Tourists, impacts of tourism, and the relations and perceptions of tourists and locals are in the next places respectively. The results show that tourism is not popular among sociologists in Iran. Geographers are more active in producing and publishing social issues of tourism, and they have published most of the articles in all of the four categories. Results do not show growth in interdisciplinary studies of tourism but they confirm multidisciplinary research that was carried out mainly by using quantitative methods and through surveys of stakeholders and experts. The results show that there are many conceptual and methodological gaps in the development of knowledge between the tourism industry and its impact on policy-making, development, and management of commercial tourism in Iran.