شناسایی و تحلیل خلأهاي موجود در پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه آموزش قرآن
محورهای موضوعی : روش شناسی مطالعات میان رشته ایزهره جعفری‌فر 1 , زهرا نقی زاده 2
1 - dwe
2 - دانشگاه علوم پزشکی
کلید واژه: آموزش قرآن# پژوهش# خلأ# مقطع تحصیلی ابتدایی#,
چکیده مقاله :
در کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دوره‌‌های تحصیلی از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. شاید بر اساس همین اهمیت است که تحقیقات زیادی پیرامون برنامه‌‌های آموزش قرآن و وضعیت موجود آن‌ها در مدارس کشور انجام شده است. پژوهش حاضر، بنا دارد تا با مروری بر پژوهش‌‌های پیشین مرتبط با برنامه‌‌های آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی، خلأها و شکاف‌‌های موجود در این تحقیقات را شناسایی و تحلیل کند. به منظور تحقق این هدف، از روش مطالعات کتابخانه‌‌ای استفاده شده است. بدین ترتیب، ابتدا مروری بر پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی صورت گرفت. پس از مرور اولیه این تحقیقات، حیطه‌‌های کار شده و حیطه‌‌های کار نشده (خلأها) آن‌ها در سه بعد اهداف آموزش قرآن، روش تحقیق و جامعه آماری این تحقیقات شناسایی و استخراج گردیدند. بر اساس یافته‌‌های این پژوهش، به نظر می‌‌رسد در تحقیقات انجام شده، بیشتر بر روخوانی و روان‌خوانی به عنوان اهداف برنامه‌‌های آموزش قرآن در مدارس ابتدایی تأکید شده، و اهدافی مانند درک معنا و سبک زندگی در این تحقیقات کمتر مدنظر قرار گرفته‌‌اند. بسیاری از تحقیقات پیشین با روش‌‌های کمی انجام شده و تعداد کمی از این تحقیقات با استفاده از روش‌‌های تحقیق کیفی و بخصوص روش آمیخته (کمی-کیفی) اجرا شده‌‌اند. همچنین، نقش دانش‌‌آموزان و معلمان در تحقیقات پیشین بسیار پررنگ‌‌تر از نقش والدین، متخصصان تعلیم و تربیت و متخصصان علوم قرآنی است و بیشتر تحقیقات پیشین مورد بررسی در تحقیق حاضر، در مقاطع تحصیلی ابتدایی انجام شده‌‌اند، و مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم در این تحقیقات تا حد زیادی نادیده گرفته شده‌‌اند.
Due to the special status of the religion of Islam in the culture of the Iranians in our country and the special place Quran has in the religious doctrine, teaching Quran must be to everyone's attention so that the requirements for achieving the goals of this course is provided. Hence, among the various courses being held during the educational year, the course of Quran is of special importance. Thus it may be for the same importance that there has been done many research on programs on teaching Quran and their current position in the schools of the country. This study, intends to make a review of the preceding studies related to programs on teaching Quran focusing on elementary level and identify and analyze the existing gaps in these researches. In order to achieve this objective, library studies is used. Therefore, first a review of studies on programs on teaching Quran focusing on elementary level was made. After a primary review on these researches, the areas discussed and the areas not discussed (gaps) were identified, extracted and categorized including three aspects as follows: objectives of teaching Quran, research method and statistical population. Based on findings of this study, it seems that in the previous researches, there has been put more emphasis on reciting and reading as the objectives of programs on teaching Quran in elementary level and objectives like meaning comprehension and lifestyle are considered secondary. Many of the previous studies are done with quantitative methods and a few are implemented using qualitative research method, particularly the combined method (quantitative-qualitative). Moreover, in the previous research the role of students and teachers is highlighted in comparison to the role of parents, experts in educating and training and experts in Quranic sciences, hence most previous researches discussed in this study are conducted on the elementary level, and the first and second level of high school are considerably ignored.