تجلی آیات قرآن مجید در فرش-باغ ایرانی با تأکید بر سوره الرحمن
محورهای موضوعی : قرآن و هنرمحمد جواد مهدوی نژاد 1 , مجتبی انصاری 2 , سپیده صمدزاده 3 , آزاده فاضلی 4 , مرضیه السادات احمدنژاد 5
1 - دانشگاه تربیت مدرس
2 - تربیت مدرس
3 - دانشگاه تربیت مدرس
4 - اصفهان
5 - هنر اصفهان
کلید واژه: فردوس قرآن مجید باغ ایرانی فرش ایرانی سوره مبارکه الرحمن,
چکیده مقاله :
آیات قرآن مجید تجلیگاه جمال و جلال خداوندی هستند و هنرمندان مسلمان با عنایت به این آیات به خلق آثاری پرداختهاند که جلوهای از بهشت آرمانی آنها است. در این راستا فرش-باغ ایرانی نمودی از تصویر باغ-بهشت است که خود جلوهای از فردوس قرآنی به شمار میآید. الگوهای فردوس قرآنی در ساختار باغ و فرش ایرانی به‌صورت مشترک بکار رفتهاند و شناخت این الگوها موجب آگاهی از بینش هنرمندان مسلمان میگردد. هدف از این پژوهش بازشناسی کهنالگوهای باغ ایرانی در آیات قرآن مجید به‌ویژه سوره مبارکه الرحمن و بررسی نحوه تجلی آنها در ساختار فرش ایرانی است. پرسشهایی که در این پژوهش مطرح میشوند، عبارتند از: 1) آیات قرآن مجید به‌ویژه سوره مبارکه الرحمن چگونه به توصیف بهشت میپردازند؟ 2) چگونه میتوان الگوی فردوس قرآنی را در ساختار باغ ایرانی و به‌تبع آن فرش-باغ به چشم دید؟ جهت پاسخگویی به پرسشهای نامبرده از روش تحقیق "توصیفی- تحلیلی" متکی بر تکنیکهای مقایسه تطبیقی استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات و دادههای موردنظر نیز ترکیبی از روشهای کتابخانهای و مطالعه اسنادی میباشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ساختار باغ و فرش در تمدن ایرانی-اسلامی بر شاخصهای حاصل از تحلیل فردوس قرآنی انطباق دارند و لذا میتوان فرش-باغ را نمودی از الگوی باغ-بهشت به شمار آورد. تجلی آیات قرآن مجید در ساختار فرش-باغ ایرانی را میتوان در نظامهای سهگانه معنایی، کارکردی و کالبدی به چشم دید.
Muslim artists' believes are related to Quran verses which show God's grace and dignity. Therefore their works could be the manifestation of what Quran verses express about heaven. In this way, Persian garden-carpet would be the showing of garden-heaven picture that itself is considered as the blaze of Quran paradise. Quran paradise patterns are used in both Iranian carpets and gardens which help us know Muslims' believes through their art. The aim of this research is to recognize the ancient patterns of Persian garden in Quran verses, especially AlrahmanSorah, and investigating how they are used in Persian carpet structure. The questions that are posed in this research are:1) How do Quran verses, especially AlrahmanSorah, describe heaven? 2) How can we see Quran paradise patterns in Persian garden structure and carpet-garden? To answer these questions, a descriptive-analytic method, which relies on comparative techniques, is used. The results of the research show that the structure of garden-carpet in Islamic Iranian art agrees with the indexes of Quran paradise. Therefore, it could be concluded that the carpet–garden is considered as the sample of heaven-garden with semantic, functional, and somatic trial orders.