بررسی و نقد نسبت فرهنگ با تعلیم‌وتربیت از منظر عاملیت فرد در اسنادبالادستی
محورهای موضوعی :حمیده فرح بخش 1 , خسرو باقری 2 , دکتر نرگس سجادیه 3
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه تهران
3 - دانشگاه تهران
کلید واژه: عاملیت, فرهنگ, تعلیم‌وتربیت, اسنادبالادستی, نظام معیار اسلامی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر در پی بررسی و نقد نسبت فرهنگ و تعلیم‌وتربیت از منظر عاملیت فرد در اسناد بالادستی (سند تحول بینادین آموزش‌وپرورش و سند مبانی نظری تحول بنیادین) است. برای رسیدن به هدف، اسناد مذکور با روش تحلیل محتوای کیفی، تحلیل مفهومی از نوع «تفسیر مفهومی» و «ارزیابی ساختار مفهوم» شده‌اند. در این بررسی نشان داده شده است که اسناد بالادستی که نقشی قابل توجه در تعریف نسبت‌‌های مذکور دارند، در این زمینه، دچار نوعی تعارض درونی هستند. در این اسناد از یک طرف بر مفاهیمی چون عاملیت فرد، تعامل ناهم‌تراز، سنت‌‌گرایی تحولی و تحول و پویایی فرهنگ تأکید شده است که می‌توان آنها را از جمله نقاط قوت اسناد بالادستی به شمار آورد. از طرف دیگر، در تبیین هر یک از مفاهیم ذکر شده، بر ابتنای آنها بر مقوله «نظام معیار اسلامی» تأکید شده است. همین امر موجب ایجاد نوعی تعارض درونی بین مفاهیم موجود در اسناد در زمینه تبیین نسبت مورد نظر شده است که مانع از رسیدن به درک درستی از این نسبت می‌شود. در این پژوهش مصادیق این تعارض بررسی شده است که عبارتند از: محوریت نظام معیار اسلامی، ابهام ماهیت فرهنگ در اسناد بالادستی، ناهم‌خوانی مفهوم تعامل ناهم‌تراز با تأکید بر «نظام معیار اسلامی»، غلبه فرهنگ‌گرایی و سنت گرایی بر عاملیت، و مرزهای مفهومی مبهم میان انتقال فرهنگ و انتقاد به فرهنگ.
The present paper seeks to study and critique the relation of culture and education regarding agency in education documents of Iran. In order to reach this aim, the education documents are studied through qualitative content analysis and conceptual analysis methods especially concept interpretation method and conceptual structure assessment method . This study revealed that there is an internal contradiction in this documents despite the main role they have in explaining this relation. In these documents, concepts like agency, asymmetrical interaction, dynamic of culture and developmental traditionalism have been emphasized which can be regarded as the strength points of documents, on the other hand it is stressed that all this concepts must be grounded on the Islamic criterion system, And this lead to the internal contradiction between these concepts in these documents. This paper studied the evidences of this contradiction and classified them as the governance of the Islamic criterion system, ambiguity of the meaning of the culture, contradiction of asymmetrical interaction with emphasizing on the Islamic criterion system, dominance of the traditionalism on agency and ambiguous conceptual boundaries between culture transmission and culture criticism.