تحلیل احتمال وقوع خطر تصادفات جاده ای در مسیرهای گردشگری استان خراسان رضوی
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگریمعصومه توانگر 1 , مهدی بازرگان 2 , علیرضا معینی 3
1 - استادیار پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
3 - جهاد دانشگاهی مشهد
کلید واژه: احتمال وقوع خطر, تصادفات جاده ای, مسیرهای گردشگری, استان خراسان رضوی,
چکیده مقاله :
با توجه به رشد چشمگیر گردشگران و حجم بالای سفرها، مخاطرات گوناگونی صنعت گردشگری را تهدید میکند که احتمال وقوع خطرتصادفات از مهمترین آنها محسوب میشود. بر همین اساس، با عنایت به اینکه عمده سفرها به استانخراسانرضوی از نوع خانوادگی و وسط وسائلنقلیه شخصی صورت میگیرد، پژوهش حاضر به تحلیل احتمال وقوع خطرتصادفات جادهای در مسیرهای گردشگری استانخراسانرضوی پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ روش، جزء مطالعات توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر بهرهگیری از مدلهای تحلیلفضایی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل تصادفاتبرون شهری در استانخراسانرضوی طی سال 1401 است که تعداد آنها برابر با 20004 مورد در سه دسته تصادفات جرحی، فوتی و خسارتی است. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص نزدیکترینهمسایگی تصادفات در استان خراسانرضوی 09/0 میباشد که بیانگر الگویخوشهای تصادفات در مسیرهای گردشگری استان است. همچنین براساس نتایج حاصل از روشخودهمبستگیمکانیگتیسارد- جی[1]، محورهای چناران، نیشابور، بجستان، خواف، سرخس، درگز و تربتحیدریه به عنوان مسیرهایگردشگری حادثهخیز در استانخراسانرضوی شناسایی شدند. عوامل گوناگون اجتماعی، وسایطنقلیه، انسانی- مکانی در وقوعتصادفات مؤثرند که در تصادفاتجرحی در مسیر آزادراه مشهد- نیشابور، تعدد عبورعرضی عابرینپیاده و موتورسیکلت به دلیل تراکم سکونتگاههایروستایی، در تصادفاتخسارتی در محورمشهد به سمت تربتحیدریه، بهویژه پیرامون سنگبست، عدم وجود ورودی و خروجی مناسب و در محور مشهد- کلات به سمت درگز وجود منطقه کوهستانی به همراه قوسهای افقی، پیچهای تند و متوالی، شیبطولی زیاد و همچنین عدم دید لازم را میتوان از عواملمؤثر در وقوع تصادفاتفوتی این نواحی دانست. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که دو مسیر نیشابور و قوچان به سمت مشهد بیشترین احتمال وقوع خطرتصادفات را در میان 11 مسیر گردشگری استان خراسانرضوی دارا میباشند.
[1]. Spatial Autocorrelation Getis-Ord Gi
Given the substantial growth in tourist arrivals and travel volume, the tourism sector faces a range of potential hazards, with traffic accidents being a paramount concern. In this regard, as the majority of travel to Khorasan Razavi Province involves families using private vehicles, this study sought to investigate the risk of road accidents on the province's tourist routes. To this end, the current applied research employed a descriptive-analytical approach using spatial analysis models. The study population comprised 20,004 extra-urban accidents in Khorasan Razavi Province during the year 2022 in three classes of injury, fatal, and property damage. The findings of the study revealed a nearest neighbor index of 0.09, indicating a clustered pattern of accidents along tourist routes. Furthermore, the Getis-Ord Gi spatial autocorrelation analysis identified the Chenaran, Neyshabur, Bajestan, Khaf, Sarakhs, Dargaz, and Torbat Heydarieh routes as accident hotspots. Several contributing factors were identified. It could be argued that injury accidents on the Mashhad-Neyshabur freeway are likely exacerbated by frequent pedestrian and motorcycle crossings due to dense rural settlements. Moreover, property damage accidents on the Mashhad-Torbat Heydarieh route, particularly near Sang Bast, are potentially linked to inadequate entry and exit points. In addition, on the Mashhad-Kalat to Dargaz route, the mountainous terrain, characterized by horizontal curves, sharp and frequent turns, steep gradients, and limited visibility, appears to be a significant factor in fatal accidents. Ultimately, the study concludes that the Neyshabur and Quchan to Mashhad routes exhibit the highest accident risk among the eleven tourist routes analyzed in Khorasan Razavi Province.