اندیشههای ایرانی در عرفان ابن عربی
محورهای موضوعی : کلام اسلامیاردلان زمانی 1 , محمد محمد رضایی 2
1 - دانشکدگان فارابی، تهران
2 - پردیس فارابی دانشگاه تهران
کلید واژه: امشاسپندان. زروان. فروهر. انسان نخستین. وحدت وجود, عرفان ابن عربی.,
چکیده مقاله :
این پژوهش بر آن است تا ارتباط اندیشههای باستانی سرزمین ایران را با عرفان مسلمانان نشان دهد و از بررسی ارتباط این ایدهها با سایر مکاتب سخنی نمی‌رود. روش این بررسی توصیفی ـ تحلیلی و موضوعمحور است و چندان از ارتباط تاریخی این اندیشهها سخنی گفته نمی شود. همچنین برای دوری از پراکندگی بحث و پرهیز از بررسی تاریخی چرخش ایدههای عارفانه میان اهل عرفان در اینجا تنها ابنعربی بهعنوان نقطهای از عرفان نظری در میان مسلمانان گزیده شده است که ایدههای عرفانی در آن به نحوی ساختارمند در کنار هم قرار می گیرند. واژه نظری اشاره به نظری بودن این ایدهها دارد و عرفان عملی را از قلم میاندازد. در این نوشته چند انگاره کلان عرفانی که مبانی اصلی عرفان مسلمانان هستند از جمله اسماء و صفات، اعیان ثابته و عالم خیال، انسان کامل و هسته اصلی این انگارهها یعنی وحدت وجود مورد واکاوی قرار میگیرد و پیش از آن آنچه که گمان می‌شود که قرین این ایدهها در فرزانش ایرانی است یعنی سخن از امشاسپندان،زروان، فروهرها و انسان نخستین بررسی خواهد شد. نتیجهای که از این نوشته گرفته می‌شود این است که ارکان اصلی عرفان مسلمانان کم و بیش تفصیلی بر انگارههای فرزانش ایرانی است.
in this paper, it is attempted to highlight the ancient living Iranian thoughts which have entered the Muslims’ mysticism. The current paper has a subject-oriented method and does not address the historical relations of thoughts. In other words, the purpose is not to delineate the identity of ideas. Rather, it is attempted to trace these ideas in ancient Iran. In addition, to avoid a confusion of ideas as well as a historical survey of the circulation of mystical ideas amongst the mystics, only Ibn Arabi’s mysticism (as a point of theoretical mysticism amongst the Muslims at which mystical ideas are systematically conjoined) was selected and discussed in this paper. In addition, the term ‘theoretical’ tends to omit ‘practical’ mysticism. In this paper, some of the macro-notions which are the foundations of the Muslims’ mysticism including names and attributes, immutable entities and the world of imagination, the perfect man, and the oneness of being (which is the heart of these concepts) are investigated. Before this, their parallel correspondences in Iranian philosophy, i.e. Amesha Spentas, Zurvan, Faravahars, and the primitive man are discussed. It will be concluded from all these discussions that the main foundations of the Muslims’ mysticism are more or less a exegesis to Iranian philosophy.