تأثیر مصرف نفت سفید برآلودگی هویچ به فلزات سنگین در شمال استان خوزستان
محورهای موضوعی : آلودگی خاک و آب با فلزات سنگینسید حسین محمودی نژاد دزفولی 1 , کبرا سادات هاشمی نسب زواره 2 , حامد رضایی 3 , روح اله رضائی ارشد 4
1 - استادیار بخش تحقیقات خاك و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزي و منابع طبیعی صفی‌آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
2 - استادیار بخش تحقیقات شیمی و فیزیک خاک و فناوری کود، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
3 - دانشیار بخش پایش و بهسازی منابع خاک و آب، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
4 - کارشناس بخش تحقیقات خاك و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزي و منابع طبیعی صفی‌آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
کلید واژه: نفت سفید, خوزستان, عناصر سنگین, هویچ,
چکیده مقاله :
در برخی مزارع هویج شمال استان خوزستان از نفت سفید به عنوان علف‌کش استفاده میشود. به منظور ارزیابی اثر نفت سفید بر غلظت فلزات سنگین در گیاه هویج، پروژه‌ای در سال 1400 اجرا گردید. از خاک مزارع نفت پاشی شده از اعماق 5-0 و 15-5 سانتیمتری خاک در زمان‌های 10 روز پس از نفت پاشی (حدود 30 روز پس از کشت) و زمان برداشت (حدود 120 روز پس از کشت) نمونه‌برداری و غلظت فلزات سنگین شامل مس، روی، کبالت، ارسنیک، کادمیوم، سرب و نیکل اندازه‌گیری شد. تعیین غلظت روی ، مس، سرب، کادمیوم در اندام هوایی (در زمان‌های 10 روز پس از نفت پاشی و برداشت) و ریشه (زمان برداشت) در مزارع نفت‌پاشی شده انجام شد. نتایج بررسی غلظت عناصر مس، روی، کبالت، ارسنیک، کادمیوم، سرب و نیکل در خاک نشان داد که غلظت عناصر مذکور، 10 روز پس از نفت‌پاشی در عمق 5-0 سانتیمتری خاک به ترتیب 9/24، 3/36، 8/8، 4/8، 17/0، 1/2 و 2/52 و در عمق 15-5 سانتیمتری خاک 2/25، 8/35، 6/8، 3/7، 16/0، 2/2 و 2/52 و در زمان برداشت در عمق 5-0 سانتیمتری خاک به ترتیب 4/26، 3/48، 9/10، 1/7، 21/0، 1/3 و 1/66 و در عمق 15-5 سانتیمتری خاک 5/28، 7/47، 6/11، 35/6، 22/0، 68/2 و 9/69 میلی‌گرم بر کیلوگرم بودند که همگی در محدوده مجاز قرار داشتند. در زمان 10روز پس از نفت‌پاشی در اندام هوایی غلظت روی و کادمیوم به ترتیب 3/70 میلی‌گرم بر کیلوگرم و 5/61 میکرو گرم بر کیلوگرم بودند که به ترتیب 65/14 و 7/18 درصد بیشتر از حد استاندارد ایران بودند در حالی‌که در مورد مس " 8/21 میلی‌گرم بر کیلوگرم" و سرب " 1/42 میکروگرم بر کیلوگرم" بودند که هر دو در محدوده مجاز قرار داشتند. همچنین در زمان برداشت غلظت عناصر مس، روی، سرب و کادمیوم در اندام هوایی به ترتیب 1/13 و 1/55 میلی‌گرم بر کیلوگرم و 6/41 و 1/13 میکرو گرم بر کیلوگرم و در ریشه 11 و 31 میلی‌گرم بر کیلوگرم و 4/64 و 46/2 میکروگرم بر کیلوگرم بودند که همگی در محدوده مجاز قرار داشتند. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که نفت سفید باعث افزایش برخی عناصر سنگین در اندام هوایی گردید. البته با توجه به رعایت حد مجاز عناصر سنگین در محصولات کشاورزی در بحث سلامت جامعه و جهت نتیجهگیری دقیقتر توصیه میشود آزمایش با تعداد نمونه‌های بیشتر انجام شود.
In some carrot farms in the north of Khuzestan Province, kerosene is used as an herbicide. To evaluate the effect of kerosene on the concentration of heavy metals in carrot plants, a study was conducted in 2021. Soil samples were taken from kerosene-sprayed fields at depths of 0–5 cm and 5–15 cm at two intervals: 10 days after spraying (approximately 30 days after planting) and at harvest time (about 120 days after planting). Concentrations of heavy metals including copper (Cu), zinc (Zn), cobalt (Co), arsenic (As), cadmium (Cd), lead (Pb), and nickel (Ni) were measured. The concentrations of Zn, Cu, Pb, and Cd in the aerial parts (at both 10 days after spraying and at harvest) and in the roots (at harvest) were also determined. Results showed that 10 days after kerosene application, the concentrations of Cu, Zn, Co, As, Cd, Pb, and Ni at a depth of 0–5 cm were 24.9, 36.3, 8.8, 8.4, 0.17, 2.1, and 52.2 mg/kg, respectively, and at 5–15 cm were 25.2, 35.8, 8.6, 7.3, 0.16, 2.2, and 52.2 mg/kg. At harvest, the concentrations at 0–5 cm were 26.4, 48.3, 10.9, 7.1, 0.21, 3.1, and 66.1 mg/kg, and at 5–15 cm were 28.5, 47.7, 11.6, 6.35, 0.22, 2.68, and 69.9 mg/kg. All values remained within permissible limits. Ten days after spraying, Zn and Cd concentrations in the aerial parts were 70.3 mg/kg and 61.5 µg/kg, respectively—14.65% and 18.7% above Iranian standards. In contrast, Cu (21.8 mg/kg) and Pb (42.1 µg/kg) were within acceptable limits. At harvest, concentrations of Cu, Zn, Pb, and Cd in the aerial parts were 13.1 mg/kg, 55.1 mg/kg, 41.6 µg/kg, and 13.1 µg/kg, respectively. In the roots, the values were 11.0 mg/kg, 31.0 mg/kg, 64.4 µg/kg, and 2.46 µg/kg, all within permissible limits. Overall, the findings indicated that kerosene application increased the concentration of some heavy metals in the aerial parts of the plant during early growth stages. However, by harvest time, all measured values were within acceptable safety thresholds. Considering the compliance with permissible limits of heavy metals in agricultural products in relation to public health (food safety), it is recommended that future studies use larger sample sizes for more accurate assessments.