بررسی کارکرد لایه واژگانی در نهج الفصاحه برپایه سبک شناسی لایه‌ای
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیعلیرضا جمالی 1 , زهرا خسروی ومکانی 2 , محسن پیشوایی علوی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه زبان وادبیات عربی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
کلید واژه: سبک‌شناسی, لایه واژگانی, زیبایی شناسی, حدیث و خطبه, نهج الفصاحه,
چکیده مقاله :
سبک شناسی لایه ای تحلیل و تفسیر باریک بینانه ای از متون را در اختیار می نهد. در میان لایه های چندگانه یک متن، لایه واژگانی کاربردی ترین لایه ای است که سبک و به تبع آن معنای مورد نظر گوینده یا نویسنده را باز تاب می دهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و آماری سبک شناسی لایه ایی احادیث و خطبه های پیامبر(ص) درنهج الفصاحه را واکاوی و زیبایی¬ جنبه های زبانی آن را بیان نموده است. نتایج نشان می‌دهد که کارکرد واژه‌ها در کلام و سیاق حاکم بر احادیث و خطبه ها معانی مورد نظر پیامبر(ص) را به خوبی افاده نموده اند، طوری که واژه یا سیاق دیگر نمی تواند آن معانی را با همان کیفیت بیان کند. بسامد واژه ها در مجموع انتزاعی ولی درصد آن در دو مقوله مذکور متفاوت است، در احادیث 37/65 و در خطبه‌ها 51/67. این نسبت بیانگر ذهنی بودن سبک حاکم بر احادیث و خطبه هاست. در احادیث ارجاع ضمنی و در خطبه‌ها ارجاع صریح بیشتر است و همین جنبه ادبی احادیث را نسبت به خطبه ها بیشتر کرده است. نیز بسامد بالای واژگان بی نشان سبک این دو را رسمی نموده و جنبه های اعتقادی، تربیتی و اخلاقی محتوا را بر جسته و تأثیر‌گذاری کلام را به کمال رسانده است.
Layered stylistics provides a detailed analysis and interpretation of texts. Among the multiple layers of a text, the lexical layer is the most useful layer that reflects the style and consequently the intended meaning of the speaker or author. The present research has analyzed the hadiths and the sermons of the Prophet (PBUH) in Nahj al-Fasaha using descriptive, analytical and statistical method of layered stylistics and has demonstrated the beauty of the its linguistic aspects. The results show that the function of the words in the discourse and the context governing the hadiths and sermons have expressed the meanings intended by the Prophet (PBUH) so well that no other word or context can express them with the same quality. The frequency of words is abstract in total, but its percentage is different in the two mentioned categories, in hadiths 65.37 and in sermons 67.51. This ratio shows the subjectivity of the ruling style of hadiths and sermons. There are more implicit references in hadiths and explicit references in sermons, and this has made the literary aspect of the hadiths more outstanding than the sermons. Also, the high frequency of the unmarked words has made the style of these two formal and has highlighted the religious, educational and moral aspects of the content and has perfected the impact of the words.