شناخت منابع تغذیه چشمه¬های کارستی مهم استان خوزستان با استفاده از ایزوتوپ¬های پایدار اکسیژن 18 و دوتریم
محورهای موضوعی :حمیدرضا محمدی بهزاد 1 , دکتر اسماعیل کلانتری 2 , عباس چرچي 3 , آرش ندری 4
1 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان
2 -
3 -
4 - دانشگاه شهید چمران اهواز
کلید واژه: چشمه¬, های سبزآب و بی¬, بی¬, تلخون منابع تغذیه ارتفاع منطقه تغذیه خط آب جوی ایزوتوپ¬, های پایدار 18O و 2H,
چکیده مقاله :
چشمه های کارستی سبزآب و بی بی تلخون از جمله چشمه های پرآب استان خوزستان هستند که به ترتیب از آهک های آسماری تاقدیس های کمارون و پابده تخلیه می‌گردند. سطح بیرون زده آهک های آسماری هر دو تاقدیس متناسب با حجم آب تخلیه شده از این چشمه ها نمی باشد. بر اساس بررسی های بیلان اجمالی و هیدروگراف تخلیه چشمه ها، منابع آب مهمی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد (از جمله مخزن سد شهید عباسپور و همچنین تاقدیس شیرگون) که می توانند در امر تغذیه چشمه های یاد شده دخالت داشته باشند. بنابراین، جهت ارزیابی این موضوع، محتوی ایزوتوپ های پایدار 18O و 2H تمامی منابع آب موجود در منطقه هدف (تخلیه) و در منطقه تغذیه برای دو دوره تر (بهمن 91) و خشک (تیر 92) تعیین گردید. سپس، با استفاده از این نتایج ایزوتوپی و خط آب جوی محلی، به بررسی منشأ تغذیه چشمه های منطقه هدف پرداخته شد و ارتفاع منطقه تغذیه و سهم تغذیه احتمالی این چشمه‌ها از منابع آب موجود در منطقه تعیین گردید. نتایج نشان داد که ارتفاع منطقه تغذیه چشمه های منطقه هدف با ارتفاع آنها در تاقدیس کارستی شیرگون مطابقت دارد. همچنین، مشخص گردید که دریاچه سد شهید عباسپور در تغذیه چشمه سبزآب مشارکت دارد. با این حال، سهم آب دریافتی چشمه سبزآب از منبع یاد شده در مقایسه با آب دریافتی از تاقدیس شیرگون، چندان قابل ملاحظه نمی‌باشد.
Sabzab and Bibitalkhone Karst springs are the main discharging points of the Kamarun and Pabdeh karstic anticlines (Asmari dolomite and limestone) in Khuzestan province. The exposed surface of both anticlines are not sufficient to feed the aforementioned springs. According to the general water balance estimation and the discharge hydrographs of springs, there are important water resources in the region (including the Shahid Abbaspour dam reservoir as well as the Shirgun anticline in the vicinity of the host anticlines of springs) which could contribute in feeding the springs. All of water resources in the target (discharge) and the recharge area were sampled during two rainy (February 2013) and dry (July 2013) periods. The origin of the spring's waters in the target area evaluated using these isotope data, as well as the local meteoric water line (LMWL) in the study area. The average elevation of the recharge area and the probable recharge fraction from the water bodies resources in the region estimated for the springs. The results show that the recharge area elevation of the springs in the target area corresponds to the recharge area elevation in the neighboring karstic anticline. It was also revealed that the Shahid Abbaspour dam reservoir participate in recharging the Sabzab spring. However, the volume of input water from the dam reservoir in comparsion to Shirgun karstic catchment is not considerable.