پهنه‌بندی نوزمین¬ساختی با استفاده از شاخص¬های ریخت¬سنجی در منطقه لالی – گتوند، خوزستان
محورهای موضوعی :طیبه احمدی 1 , عزیز رحیمی 2 , حجت اله صفری 3 , آرش برجسته 4
1 - دانشگاه گلستان
2 - دانشگاه گلستان،
3 - دانشگاه گلستان،
4 - سازمان آب و برق خوزستان
کلید واژه: شاخص¬, های ریخت¬, سنجی فعالیت نوزمین¬, ساختی لالی - گتوند کمربند چین‌خورده ساده زاگرس,
چکیده مقاله :
ارزیابی کمی اشکال و عوارض سطح زمین و محاسبه ی شاخص های ریخت سنجی رودخانه ها و مجرای رودها و پیشانی کوهستان ها از بهترین روش های بررسی زمین ساخت فعال می باشد. گستره مورد مطالعه در پهنه فروبار دزفول، در کمربند ساده زاگرس چین‌خورده قرار گرفته است. در این پژوهش با بهره گیری از مدل رقومی ارتفاع، زمین ساخت و ریخت زمین ساخت منطقه لالی - گتوند تفسیر شده است در این تحقیق برای تعیین فعالیت های زمین ساختی، با توجه به زمین ساخت کلی زاگرس ساده چین‌خورده و فروبار دزفول، سه شاخص پیچ‌وخم پیشانی کوهستان ، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن و شاخص طول شیب رودخانه در منطقه ی لالی - گتوند در شمال خاوری خوزستان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پس از محاسبه ی شاخص های مذکور و تلفیق لایه های اطلاعاتی آن ها، نقشه پهنه بندی فعالیت نوزمین ساختی به‌صورت کمی در چهار رده خیلی فعال، فعال، نسبتاً فعال و غیرفعال تفکیک گردید. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده به ترتیب شاخص طول شیب رودخانه حداکثر فعالیت زمین ساختی را در شمال خاوری، شاخص نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن حداکثر فعالیت را در خاور، شمال خاوری و شمال باختری و شاخص پیچ‌وخم پیشانی کوهستان بیشترین فعالیت را در شمال خاوری، جنوب خاوری و مرکز نشان می دهد. نقشه ی پهنه بندی نوزمین ساختی نشان می دهد بیشترین میزان فعالیت زمین ساختی در شمال، شمال خاوری و مرکز و کمترین فعالیت در جنوب است.
Quantitative assessment forms and effects of the Earth's surface and calculation of morphometry indices of rivers, river channel, and mountain fronts are the best methods for investigation of the active tectonics. The studied area is located in Dezful Embayment zone of the Zagros Simply Folded Belt. In this study, the tectonics and regional morphotectonics of Lali – Gotvand area are interpreted using digital elevation model. This research analyzed three indices including mountain front sinuosity (Smf), ratio of valley width to valley height (Vf) and stream length-gradient index (Sl). The morphometry indices were analyzed to determine tectonic activity according to general tectonic of Simply Folded Zagros and Dezful Embayment in Lali - Gotvand region in the north east of Khuzestan. After calculating the noted indices and information integration layers, the neotectonic zoning map were prepared as tectonic activity in 4 categories: very active, active, relatively active and non-active. According to these results, maximum tectonic activities have occurred in the North East based on stream length-gradient index, in East, North East, South East based on ratio of valley width to valley height and in North East, South East and central part based on mountain front sinuosity, respectively. The neotectonic zoning map shows the highest activity in the North, North East and Center and the lowest activity in the South of the study area.