پتروژنز و جایگاه تکتونوماگمایی توده گرانیتوئیدی مغانلو (شمال¬غرب ایران)
محورهای موضوعی :فاطمه نجمی 1 , لیلی فتحیان 2 , سید احمد مظاهری 3 , فرهاد آلیانی 4 , سعید سعادت 5 , علی‌اکبر بهاری فر 6 , اعظم انتظاری هرسینی 7 , محمدحسین زرین‌کوب 8
1 - دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشگاه بوعلی سینا، همدان
3 - دانشگاه فردوسی مشهد
4 - دانشگاه بوعلی سینا، همدان
5 - واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی
6 - دانشگاه پیام نور تهران
7 - دانشگاه پیام نور
8 - دانشگاه بیرجند
کلید واژه: مغانلو, تونالیت پوسته زیرین ذوب بخشی ایزوتوپ Sr-Nd,
چکیده مقاله :
توده گرانیتوئیدی مغانلو با سن پرکامبرین در شمال غربی زون ساختاری ایران مرکزی واقع گردیده است. بر اساس مشاهدات صحرایی و مطالعات میکروسکوپی، توده مورد مطالعه از گرانودیوریت، مونزوگرانیت و تونالیت تشکیل شده است. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی، تونالیت ها از نوع I با ماهیت کالک آلکالن و پرآلومین می باشند. این توده بر اساس مطالعات ایزوتوپی Sr-Nd ( نسبت 87Sr/86Sr و Ndɛ اولیه 710544/0 و01/7- به ترتیب) ، نسبت La/Yb ،Sr/Y ، Nb/Ta، Ni و Cr پایین، الگوی کمتر تفریق یافته عناصر نادر خاکی و بی‌هنجاری منفی Eu حاصل ذوب پوسته آمفیبولیتی است که از ذوب پوسته مافیک ضخیم شده یا بازالت های زیر صفحه ای (در ناحیه پایداری پلاژیوکلاز) در اعماق و فشار پایین و در محیط زمین ساختی کمان های حاشیه فعال قاره ای (قوس) تشکیل شده است. مونزوگرانیت ها با توجه به نمودار های ژئوشیمیایی از نوع S با ماهیت پرآلومین و کالک آلکالن هستند که در محدوده کمان ماگمایی و برخوردی با غنی‌شدگی از LREE و LILE و تهی شدگی از HFSE همراه با بی‌هنجاری منفی Nb,Ti, Ba و Sr و عدد منیزیم (20-11#Mg ) همراه می باشند و از ذوب سنگ های پوسته ای (ذوب خاستگاه با سنگ های پلیتی غنی از پلاژیوکلاز) تشکیل شده اند. گرانودیوریت ها از نوع I با ماهیت کالک آلکالن و پرآلومین هستند. که بر اساس مطالعات ایزوتوپی Sr-Nd (نسبت 87Sr/86Sr و ɛNd اولیه 71713/0 و 55/10- به ترتیب)، عدد منیزیم (33-31#Mg) و بی‌هنجاری منفی و مشخص ازNb و Sr، همچنین بی‌هنجاری مثبت La و Th، حاصل ذوب بخشی پوسته قاره ای زیرین- میانی می باشند که در نتیجه ضخیم شدگی و کوتاه شدگی ناشی از برخورد قاره- قاره (برخورد ورقه ایران به عربی) تشکیل شده‌اند. با توجه به موقعیت جغرافیایی توده مغانلو و سن واحد-های تشکیل‌دهنده آن، به نظر می رسد که توده گرانیتوئیدی مغانلو روی حاشیه فعال قاره ای ناشی از همگرایی ایران مرکزی و البرز- آذربایجان با صفحه عربی در طول پرکامبرین شکل گرفته باشد.
The Moghanlu granitoid was located in the northwest of central Iranian structural zone with a Precamberian age. Based on field observations and microscopic studies, this body includes tonalite, monzogranite and granodiorite. Based on geochemical studies, tonalites are I-type, calc-alkaline, and weakly peraluminous. Based on isotopic studies [(87Sr/86Sr (i) and εNd (i) values equal to 0.710544, -7.01 respectively)], low values of La/Yb, Sr/Y , Nb/Ta, Ni and Cr, low fractionated patterns (flat pattern) of rare earth elements (REE) and negative anomaly of Eu, it can be concluded that they were resulted from melting of amphibolitic thickened mafic crust or under plate basalts (in the stability field of plagioclase) in low pressures and low depth in volcanic arc granitic area. Monzogranites are S-type, peraluminous and calc-alkaline, which are plotted in collision zone. These rocks are enriched in LILE and LREE and also depleted in HFSE, which represent negative anomaly of Ba, Ti, Nb, Sr with Mg number about 11-20. On the basis of this result, it can be concluded that the granitoids were generated from melting of crustal rocks (melt derived from pelitic rocks with high plagioclase content). Granodiorite are I-type, calc-alkaline and peraluminous. They have 87Sr/86Sr (i) and εNd(i) values of 0.71713, -10.55, Mg number between 31-33, negative anomaly of Sr and Nb, and also positive anomaly of La and Th, which represent that these rocks were generated from partial melting of lower to middle crust. These granodiorites were formed because of thickening and shorting due to continental- continental collision (collision of Iranian-Arabian plates). With respect to geographical location of Moghanlu body and the age of this units, it seems that these granitoide rocks formed on active continental margin during convergence of Central Iran and Alborz-Azarbayjan plates to Arabian platform during Precambrian.