ژنز تورمالين در سنگ¬هاي دگرگوني و ماگمايي منطقه گشت رودخان (مجموعه دگرگوني گشت، باختر رشت)
محورهای موضوعی :مريم محمدي 1 , محسن نصرآبادی 2 , عباس آسیابانها 3 , کاظم قلي‌زاده 4
1 - دانشگاه بین‌المللی امام خميني (ره)، قزوين
2 - علوم پایه
3 - علوم پایه
4 - آزمایشگاه مرکز فرآوری مواد معدنی، کرج
کلید واژه: تورمالين لوکوگرانيت گشت¬, رودخان متاپليت,
چکیده مقاله :
مجموعه دگرگوني گشت در ارتفاعات تالش (باختر البرز) برونزد دارد. اين مجموعه عمدتاً متشکل از سنگ‌هاي متاپليتي و گرانيتي است. تورمالين، فاز فرعي متدوال اين سنگ‌ها مي باشد. در نمونه‌هاي شيستي، تورمالين های دراويتي با هسته-بندي فراوان و اندازه ريز، منطقه بندي ترکيبي نشان مي دهند. تورمالين دراويتي نمونه هاي گنيسي، درشت تر و همگن مي باشند. در نمونه‌هاي ميگماتيتي، تورمالين منحصر به هر دو بخش لوکوسوم و ملانوسوم است. تورمالين‌هاي قهوه‌اي موجود در ملانوسوم گارنت‌دار، داراي ترکيب مگنزيوفوئيتيت بوده و مانند ساير فاز‌هاي ملانوسوم، ماهيت تفاله‌اي دارند، اما تورمالين دراويتي موجود در ملانوسوم عاري از گارنت، به صورت درشت و با چندرنگي سبز بر روي بيوتيت‌ها رشد کرده‌اند. ترکيب تورمالين لوکوگرانيت‌ها، شورليتي است که به سمت حاشيه دراويتي مي گردد. انواع مختلفي از جانشيني در ترکيب تورمالين مجموعه گشت مشاهده مي شود. با توجه به شاخص هاي ترکيبي، تورمالين متاپليت ها عمدتاً تحت شرايط دگرگوني تشکيل شده اند درحالي که انواع موجود در لوکوگرانيت ها در شرايط ماگمايي به وجود آمده اند. احتمالاً سيالات بوردار مجموعه گشت در درجات بالاي دگرگوني، ضمن کاهش دماي ساليدوس گرانيت‌آب دار، تسهيل فرآيند ميگماتيت‌زايي را به دنبال داشته است. افزون بر اين، عنصر بور با کاهش ويسکوزيته لوکوسوم، تحرک پذيري و جدايش راحت‌تر مذاب از ملانوسوم و تشکيل لوکوگرانيت‌هاي هم جوار را فراهم کرده است.
Gasht metamorphic complex crops out in the Talesh Mountains (Western Alborz). This complex mainly consists of metapelitic and granitic rocks. Tourmaline is prevalent as an accessory phase within these rocks. In schist samples, dravitic tourmaline is abundant as nucleation component and fine size, and displays compositional zoning. Dravitic tourmaline of gneissic samples are coarser and homogenous. Tourmaline of the migmatites are restricted to both leucosome and melanosome parts. Brown tourmalines of garnet-bearing melanosome are magnesiofoitite in composition and similar to the other mafic phases of melanosome, indicate a residuum nature. However, dravitic tourmalines of the garnet – free melanosome are coarse crystalline and have grown over biotite with green pleochroism. The composition of the leucogranite tourmalines are schorlitic and they become dravitic toward rims. Different types of replacement are observed in the tourmaline composition of Gasht complex. According to the compositional signatures, metapelites tourmaline were formed mainly under metamorphic conditions, while the one of the leucogranites have been formed in the magmatic conditions. Probably B-bearing fluids of Gasht complex in the high grade metamorphism caused lowering of the temperature of water-bearing solidus of granite. This resulted in facilitating of migmatitization process. Furthermore, boron element caused decreasing of leucosome viscosity, mobilization and easier fractionation of melt from melanosome and creation of adjacent leucogranites.