امکان سنجی توسعه گردشگری طبیعت محور در جنگل‌های هیرکانی
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگری
محسن جوانمیری پور
1
,
ندا محمدخانی گیلانی
2
1 - گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشگاه تهران
2 - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
کلید واژه: جنگل‌های هیرکانی, حوضههای جنگلی, گردشگری همسو با طبیعت, SWOT,
چکیده مقاله :
امروزه گردشگری بوم‌شناختی برای بسیاری از مدیران و مسئولان و برنامه‌ریزان بهصورت امری اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار حیاتی درآمده است. در بین جاذبههای متعدد ترکیب دریای خزر، جنگل‌های هیرکانی و رشته کوه‌های البرز چشماندازهای بی‌بدیلی را خلق کرده است که برای گردشگری همسو با طبیعت حایز اهمیت است. هدف مطالعه حاضر امکان سنجی توسعه گردشگری بوم‌شناختی در جنگل‌های هیرکانی است. بهمنظور انجام این مطالعه شش حوضه آبخیز در چهار گروه با مساحت ۱۴۸۹۷۱ هکتار در نظر گرفته شد. این حوضه‌ها شامل چلچای در استان گلستان، بلیران در شرق و حوضههای دوهزار و سههزار در غرب استان مازندران و حوضههای هممرز زیلکیرود و فریرود در استان گیلان می‌باشند. مطالعات امکان سنجی بهصورتی طراحی شد تا از اطلاعات جمعآوری شده، نتایج مطالعات کتابخانه‌ای، خروجی‌های حاصل از مطالعات میدانی و نتایج کارگاههای مشورتی در مناطق مورد مطالعه، و همچنین از دانش و تجربه کارشناسان و متخصصانی که در حوضه گردشگری همسو با طبیعت کار می‌کنند، استفاده نماید. کارگاههای مشورتی با مشارکت ذی‌نفعان اصلی برای هر منطقه برگزار گردید که در طی آنها اطلاعات لازم حین بحثهای گروهی و با استفاده از ابزار SWOT جمعآوری شد. پرسش‌نامه‌ای برای گردآوری اطلاعات درباره چشماندازها و ایدههای افراد و گروههای ذی‌نفع توزیع گردید. جمع امتیازات تحلیل SWOT برای هر منطقه در دسته‌های محیطزیستی، زیرساختی، فرهنگی و سنتی، جامعه محلی و غیره نشان می‌دهد در بین مناطق مورد مطالعه حوزه‌های دوهزار-سههزار (امتیاز 12) و زیلکیرود-فریرود (امتیاز 1-) دارای شرایط بهتری برای گردشگری همسو با طبیعت هستند که نشاندهنده استعداد بالقوه خوب در مناطق مذکور است.
Ecological tourism has turned into a fundamental economic, social, cultural, and symbolic matter for many managers, officials, and planners in today’s world. From among many attractions existing in Northern Iran, the Caspian Sea, the Hyrcanian forests, and the Alborz mountain range have created magnificent landscapes, making them a great asset to eco-friendly tourism. Therefore, this study sought to conduct a feasibility study on the ecological tourism development in Hyrcanian forests. To this end, six watersheds in four groups were taken into account, covering an area of 148,971 square meters. The watersheds included Chelchai in Golestan province, Beliran in eastern parts of Mazandaran province, Duhezar- Sehezar neighboring basins in the west of Mazandaran province, and the Zilkiroud-Fariroud bordering basins in Gilan province. To collect the required data, the study used the findings of library studies, field studies, consultative workshops, and the knowledge and experience of experts and specialists working in the field of eco-friendly tourism. Moreover, some consultative workshops were organized with the participation of the main stakeholders of each region, where the necessary details were collected through group discussions using the SWOT. Furthermore, a questionnaire was administered to collect data concerning the perspectives and ideas of individuals and interested groups. Accordingly, the results of the SWOT analysis performed on environmental, infrastructure, cultural, and traditional categories for each region and local community revealed that Duhezar-Sehezar and Zilkiroud-Fariroud enjoyed better conditions for the development of eco-friendly tourism, indicating the great potential of the regions in this regard.