تحلیل تأثیرپذیری تحولات کالبدی-فضایی سکونتگاه‌های روستایی پیراشهری از عوامل درونی و بیرونی در مجموعه شهری مشهد
محورهای موضوعی :
مهدی جوانشیری
1
,
علی اکبر عنابستانی
2
,
حمدالله سجاسی قیداری
3
1 - دانشگاه فردوسي مشهد
2 - دانشگاه فردوسی مشهد/ دانشگاه شهید بهشتی
3 - دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه: تحولات کالبدی-فضایی سکونتگاه‌های روستایی همجواری با کلانشهر مشهد تحلیل فضایی.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر، به منظور بررسی، تحلیل و تبیین تحولات کالبدی – فضایی سکونتگاه های روستایی مجموعه شهری مشهد طی دوره ده ساله اخیر به انجام رسیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه نمونه 28 روستای بالای 20 خانوار در مجموعه شهری مشهد می‌باشد که از طبقات مختلف جمعیتی و فواصل متفاوت با شهر مشهد انتخاب شدند. از مجموع 20083 خانوار در نقاط روستایی نمونه، با فرمول کوکران، حجم نمونه 377 خانوار به‌دست‌آمده این افراد با روش نمونه‌گیری تصادفي انتخاب شدند. برای آزمودن مدل مفهومی پژوهش و بررسی تاثیر عوامل شناسایی شده بر تحولات کالبدی-فضایی از تکنیک حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزارSmart PLS ، استفاده گردید. با توجه نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش، بالای 58/2 بوده یعنی رابطه معنادار و مستقیم است؛ بدین ترتیب شاخص های درونی، همجواری با کلانشهر مشهد و عوامل بیرونی بر تحولات کالبدی- فضایی سکونتگاه های روستایی تأثیر مثبت و معناداری دارد که طبق ضرایب کل متغیر عوامل بیرونی با ضریب تاثیر 947/0 بیشترین تاثیر و عوامل درونی روستا کمترین تاثیر را بر تحولات کالبدی- فضایی سکونتگاه ها داشته است. نتایج تحلیل فضایی و رتبه بندی روستاهای نمونه با مدل ارزیابی تولید وزنی تجمعی (WASPAS) مشخص کرد روستاهای گرجی سفلی، حسین آباد قرقی و دوست آباد دارای بالاترین سطح تحولات کالبدی-فضایی بوده است.
The present study was conducted to investigate, analyze and explain the physical-spatial changes of rural settlements at urban collection Mashhad during the last ten years. The research method in this research is descriptive-analytical and fundamental in terms of purpose. Documentary and field methods have been used to collect information. The sample population is 28 villages of over 20 households in urban collection Mashhad which were selected from different classes of population and different distances with Mashhad city. From 20083 households in sample rural areas, using the Cochran formula, a sample size of 377 households were selected by random sampling method. To test the conceptual model of research and the effect of identified factors on physical-spatial evolution was used with partial least squares technique and using Smart PLS software. According to the results, the coefficients t between the main variables of research were above 2.58, that is, the relationship is significant and direct; In this way, internal indices, adjacent to the metropolis of Mashhad and external factors have a positive and significant effect on the physical and spatial changes of rural settlements. According to the coefficients of the total variable, external factors with a coefficient of 0.947 have the greatest impact and the internal factors of the village have had the least impact on the physical-spatial changes of settlements. The results of spatial analysis and ranking of sample villages with the WASPAS estimation model indicated that the villages of Gorgi-Sofla, Hosseinabad-Ghorghi and Dostabad had the highest level of physical-spatial changes.