بررسی آسيب پذيري بافتهای شهری در مقابل خطر زمین لرزه (مطالعه موردی: منطقه 8 تبریز)
محورهای موضوعی :علی پناهی 1 , صابر عبدالله زادگان 2
1 - دانشگاه آزاد تبريز
2 -
کلید واژه: آسيب¬, پذيري, زلزله, تبريز, بافت شهری, مدل ANP,
چکیده مقاله :
يکي از موضوعاتي که بيشتر شهرهاي جهان با آن دست به گريبانند، سوانح طبيعي است. ضرورت کاهش آسيب پذيري شهرها در برابر سوانح طبيعي از جمله زلزله، به عنوان يکي از اهداف اصلي برنامه ريزي کالبدي، شهري و طراحي شهري محسوب مي گردد.لذا، اولين گام، شناسايي ميزان آسيب پذيري مناطق شهري در برابر زلزله مي باشد.از اين رو، اين پژوهش با هدف شناسايي قطعات آسيب پذير منطقه 8 شهر تبریز در برابر زلزله انجام گردیده است.در اين تحقیق 9 شاخص تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، كاربري، ريزدانگي، دسترسی به مراكز امدادي، فضاي باز، کیفیت مصالح، كيفيت ابنيه و فاصله از مراكز خطرزا انتخاب شده و با استفاده از روش ANP و ترکیب مربوط به معیارهای ذکر شده در محیط GIS، آسیب پذیری منطقه 8 تبریز مورد بررسي قرار گرفته است.نتايج اين پژوهش نشان مي دهد که بيش از 43 درصد قطعات منطقه 8 شهر تبریز در برابر زلزله از وضعيت آسيب پذيري زياد و خيلي زياد برخوردارند که محدوده های آسیب پذیر بیشتر در محلات مسکونی قدیمی تبریز به دلیل رعایت نشدن حریم ها، وجود قطعات در اندازه های کوچک و خردشدن قطعات، وجود معابر بسیار کم عرض و بن بست های زیاد، وجود ساختمان های بسیار قدیمی و با مصالح کم دوام شرایط نسبتاً نامناسبی را برای محدوده موردنظر به وجود آورده و همچنین با توجه نقشه پهنه بندی شده حدود 15.84درصد دارای آسیب پذیری متوسط، 29.94 درصد آسیب پذیری كم مواجه است.لذا، با توجه به آسیب پذیر بودن منطقه لزوم برنامه ریزی صحیح جهت ساماندهی بافتهای مذکور را نمایان می سازد.
One of the issues that most cities of the world are involved is natural disasters.The need to reduce vulnerability of cities against natural disasters such as earthquakes can be considered as one of the main objectives of urban planning and urban designing.Therefore, the present study aims to identify the vulnerable pieces of district 8 of Tabriz against earthquake.In this study, 9 indicators of population density, building density, land usage, microlithicity, access to relief centers, open space, quality of materials, quality of buildings and distance from risk making centers were selected.Then, by the use of ANP method and combining the related criteria in GIS environment, vulnerability of the district 8 of Tabriz was investigated.The results showed that more than 43% of the parts of district 8 of Tabriz have high and very high vulnerability against earthquake that high vulnerability can be seen in old quarters due to the very narrow and dead-end passages, small and breakable parts, old buildings with less durable materials and neglected building privacies.According to the zoning map, about 15.84 percent had average vulnerability and 29.94 percent less vulnerability.Considering the vulnerability of the district, proper planning to organize the mentioned buildings is needed.