مرور و تحلیلِ محتوای کیفی بنیان‌های نظری بازآفرینی شهری
الموضوعات : Teachings of improvement and renovation in worn-out urban contexts
احمد پوراحمد
1
,
اکبر حمیدی
2
,
حسین حاتمی نژاد
3
,
سعید زنگنه شهرکی
4
1 - استاد گروه جغرافیا انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - دانشیار گروه جغرافیا انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: سیاست شهری, بازآفرینی شهری, الگوی نظری بازآفرینی شهری, تحلیل محتوای کیفی,
ملخص المقالة :
با آغاز قرن بیست‌و‌یکم، سیاست‌های مختلفی به منظور مدیریت پیچیدگی‌ها و عدم قطعیت سیستم‌های شهری، به‌ویژه در مقیاس کلانشهری اتخاذ گردیده که «بازآفرینی شهری» به‌عنوان سیاست معطوف به بافت‌های مرکزی- میانی و پهنه‌های ناکارآمد و فرسوده شهری، اهمیت انکارناپذیری در برنامه‌ریزی و مطالعات شهری یافته‌است. هدف اصلی این پژوهش، مرور ادبیات، بسط نظری و ارائه الگوی مفهومی بازآفرینی شهری براساس رویکرد تحلیل محتوای کیفی است که در وهله اول، بیش از 300 متن علمی در حوزة بازآفرینی شهری به‌صورت هدفمند مطالعه شد و پس از غربالگری نهایی، 73 منبع به‌عنوان متون منتخب مورد واکاوی محتوایی قرار گرفت. در گام دوم، مؤلفه‌ها و مقوله‌های مرتبط با متغیر اصلیِ تحقیق استخراج و دسته‌بندی گردید. براساس یافته‌های تحقیق، مقوله‌های عمدة بازآفرینی شهری عبارتند از: 1) اصول بازآفرینی شهری؛ 2) سیر تحول سیاست‌های بازآفرینی شهری؛ 3) استراتژی‌های بازآفرینی پایدار شهری؛ 4) چارچوب‌های ارزیابی بازآفرینی؛ 5) نظریه‌های پشتیبان بازآفرینی؛ و 6) بازآفرینی شهری مبتنی بر کاربری اراضی شهری. در نتیجه، با در نظرگرفتن مفاهیم نظری بسط‌یافته، الگو و مدل مفهومی بازآفرینی شهری ارائه گردید. شایان توجه است که در میان مقولات مزبور، مسئله بازآفرینی شهری با اتکای بر سیستم کاربری اراضی در مطالعات پژوهشی بیشتر مورد توجه بوده و سپس، مقولة استراتژی‌های بازآفرینی پایدار اولویت بیشتری دارد. در مقابل، بر بحث رویکردهای نظری پشتیبان بازآفرینی، سیرتحول سیاست بازآفرینی و چارچوب‌های ارزیابی آن نسبت به بقیه موضوعات مورد بررسی، کمتر تأکید شده‌است.