تحليل جامعه‌شناختي رمان «سال‌های ابري» بر پایة نظريۀ «اريش كوهلر»
الموضوعات : Research in Iranian classical literature
اکبر شاملو
1
,
یحیی عطائی
2
,
فاطمه زمانیان
3
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پيام‌نور، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پيام‌نور، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه پیام‌نور، ایران
الکلمات المفتاحية: تحليل جامعه‌شناختي, رمان, سال‌های ابري, علي‌اشرف درويشيان و اريش كوهلر,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه‌شناختی رمان «سال‌های ابری» نوشتة علی‌اشرف درویشیان بر پایة نظریۀ «اریش کوهلر» انجام گرفته است. این رمان، تجربهها و شواهد عینی زندگی و جامعة نویسنده است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، رمان را در جهت ترسیم چهرۀ طبقات اجتماعیِ فرودست از جمله وضعیت اجتماعی و سیاسی جامعۀ آن دوره که مقارن با حکومت پهلوی است، تحلیل کردهایم. این اثر نمودار وضع نابسامان اقتصاد، تغییر ابزار تولید و آغاز صنعتی شدنِ جامعه و رشد بورژوازي و تحولات بدون پیش‌ساختار است. درویشیان، منشأ نابسامانی‌هاي اجتماعی را رشد سرمایه‌داري و نظامِ اقتصاديِ می‌داند که از عوامل اصلی فقر و فساد در جامعه هستند. محتوای رمان، فقر و پیامدهای آن مانند بیکاری، وضعیت نامناسب بهداشتی، افزایش مرگومیر، اختلافات خانوادگی، کار سخت کودکان و زنان، تضاد طبقاتی، نرخ پایین پوشش تحصیلی، باورهای خرافی و آمیختن مذهب با خرافات، جبرگرایی و اعتقاد به سرنوشت و... است. بنا بر نظریۀ کوهلر، آفرینش هر يك از انواع ادبي برخاسته از واقعيت‌های دوران زندگي نويسنده و تابع چهار متغیر و عامل اساسي است: اوضاع و احوال تاريخي، تعلق نويسنده به يك طبقه، شخصيت و پرورش فرهنگي نويسنده و نوع ادبي برگزيدة نويسنده. بنابراین بر مبنای این متغیرها و با استفاده از مدل تحلیلی نخست، منظور از هر متغیر و عامل تشریح و سپس عناوین فرعیِ احتمالی و شاخص‌های آن مطرح و در نهایت برخی از مهم‌ترین مصادیق آن شاخص‌ها از رمان استخراج و تحلیل شده است.