فراتحلیل مقالات حوزه دخانیات با تاکید بر دانشجویان و دانشگاهیان (از 1380تا 1401)
الموضوعات : جنرال لواء
اباذر اشتری مهرجردی
1
,
محمدرضا مسجدی
2
1 - استادیار گروه علم و فناوری، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران
2 - استاد گروه بیماری‌های ریوی، مرکز تحقیقات کنترل دخانیات، جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران
الکلمات المفتاحية: دخانیات, دانشجو, دانشگاه, فراتحلیل.,
ملخص المقالة :
بر اساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، دخانیات هر سال قریب به 9 میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشد. بطوریکه بیش از 8 میلیون نفر به دلیل مصرف مستقیم دخانیات و حدود یک میلیون مرگ به دلیل تماس با دود دست دوم دخانیات جان خود را از دست می‌دهند این درحالیست که در حدود 70 درصد مصرف‌کنندگان سیگاری دنیا (از یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر) یعنی بیش از یک میلیارد نفر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین زندگی می‌کنند،
طی سالهای 2010 تا 2020 مطالعات پراکنده نشان از افزایش نرخ مطلق مصرف و تغییر الگوهای آن داشته بطوریکه با کاهش سن ورود به مصرف، ورود دختران و زنان به این چرخه، مصرف خانوادگی قلیان و شیوع سیگار و قلیان الکترونیک روبروییم. همچنین پژوهش‌ها در خصوص شيوع دخانيات در بين نوجوانان و جوانان در ايران هشدار داده‌اند بطوریکه این سنین شامل دوره دومِ دانش‌آموزی(نوجوانان) و دانشجویی(جوانان) هستند. بر همین اساس در این مطالعه در پی شناسایی مهترین و پرتکرار‌ترین مفاهیم در خصوص مصرف دخانیات در میان دانشجویان دانشگاه‌ها بوده و مقالات حوزه دانشجویی و دانشگاه را طی دو دهه مورد ارزیابی قرار داده ایم. در همین رابطه تعداد 35 مقاله که در خصوص دانشجویان و در محیط دانشگاه‌های کشور با تمرکز بر مصرف انواع دخانیات چاپ شده اند را مورد ارزیابی و فراتحلیل قرار دادیم.
نتایج حاکی از آن است که از مجموع دسته‌بندی عوامل چهارگانه اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی، به ترتیب میزان واقعی و یا درک از محرومیت نسبی(با ضریب 0.381)، کنترل اجتماعی(با ضریب 0.361)، مصرف رسانه‌ای خاصه شبکه های اجتماعی مجازی(با ضریب 0.316) و نهایتا احساس بیگانگی شامل مسایل مربوط به هویت و ایجاد و بروز شخصیت (با ضریب 0.236) بیشترین اثرات را روی گرایش و مصرف انواع دخانیات در میان نوجوانان(دانشجویان) دارد