فراتحلیل مقالات حوزه دخانیات با تاکید بر دانشجویان و دانشگاهیان (از 1380تا 1401)
محورهای موضوعی : عمومی
اباذر اشتری مهرجردی
1
,
محمدرضا مسجدی
2
1 - استادیار گروه علم و فناوری، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران
2 - استاد گروه بیماری‌های ریوی، مرکز تحقیقات کنترل دخانیات، جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران
کلید واژه: دخانیات, دانشجو, دانشگاه, فراتحلیل.,
چکیده مقاله :
بر اساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، دخانیات هر سال قریب به 9 میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشد. بطوریکه بیش از 8 میلیون نفر به دلیل مصرف مستقیم دخانیات و حدود یک میلیون مرگ به دلیل تماس با دود دست دوم دخانیات جان خود را از دست می‌دهند این درحالیست که در حدود 70 درصد مصرف‌کنندگان سیگاری دنیا (از یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر) یعنی بیش از یک میلیارد نفر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین زندگی می‌کنند،
طی سالهای 2010 تا 2020 مطالعات پراکنده نشان از افزایش نرخ مطلق مصرف و تغییر الگوهای آن داشته بطوریکه با کاهش سن ورود به مصرف، ورود دختران و زنان به این چرخه، مصرف خانوادگی قلیان و شیوع سیگار و قلیان الکترونیک روبروییم. همچنین پژوهش‌ها در خصوص شيوع دخانيات در بين نوجوانان و جوانان در ايران هشدار داده‌اند بطوریکه این سنین شامل دوره دومِ دانش‌آموزی(نوجوانان) و دانشجویی(جوانان) هستند. بر همین اساس در این مطالعه در پی شناسایی مهترین و پرتکرار‌ترین مفاهیم در خصوص مصرف دخانیات در میان دانشجویان دانشگاه‌ها بوده و مقالات حوزه دانشجویی و دانشگاه را طی دو دهه مورد ارزیابی قرار داده ایم. در همین رابطه تعداد 35 مقاله که در خصوص دانشجویان و در محیط دانشگاه‌های کشور با تمرکز بر مصرف انواع دخانیات چاپ شده اند را مورد ارزیابی و فراتحلیل قرار دادیم.
نتایج حاکی از آن است که از مجموع دسته‌بندی عوامل چهارگانه اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی، به ترتیب میزان واقعی و یا درک از محرومیت نسبی(با ضریب 0.381)، کنترل اجتماعی(با ضریب 0.361)، مصرف رسانه‌ای خاصه شبکه های اجتماعی مجازی(با ضریب 0.316) و نهایتا احساس بیگانگی شامل مسایل مربوط به هویت و ایجاد و بروز شخصیت (با ضریب 0.236) بیشترین اثرات را روی گرایش و مصرف انواع دخانیات در میان نوجوانان(دانشجویان) دارد
According to reports from the World Health Organization, tobacco kills nearly 9 million people every year. More than 8 million people die each year as a direct result of tobacco use, while about one million deaths are due to exposure to secondhand smoke. Notably, about 70% of the world's cigarette smokers (from a total of 1.4 billion people), meaning over one billion individuals, live in low- and middle-income countries.
Between 2010 and 2020, scattered studies indicated an increasing absolute rate of consumption and changes in usage patterns, such as a decrease in the age of initiation, the entry of girls and women into this cycle, increased family use of waterpipes, and the prevalence of electronic cigarettes and hookahs. Furthermore, research on the prevalence of tobacco use among adolescents and youth in Iran has issued warnings, showing that these age groups include secondary school students (adolescents) and university students (youth). Accordingly, this study seeks to identify the most important and frequent concepts regarding tobacco use among university students and evaluates student- and university-related articles in this field over the past two decades.
In this regard, we evaluated and meta-analyzed 35 articles published on students and within the university environment in Iran, focusing on various forms of tobacco use.
The results show that among the four categories of factors—social, cultural, psychological, and economic—the following had the greatest influence on the tendency toward and use of tobacco among adolescents (students): the real or perceived experience of relative deprivation (coefficient: 0.381), social control (coefficient: 0.361), media consumption, especially the use of virtual social networks (coefficient: 0.316), and finally, a sense of alienation, including issues related to identity and the formation and expression of personality (coefficient: 0.236).