برساخت «دیگری» و «خشونت» در زمینه و پارادایم زبانیِ اسلام¬گرایان رادیکال
الموضوعات : • ادبیات و اندیشه سیاسی
محمدجواد غلامرضاکاشی
1
,
مهدی بخشی
2
1 - دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، ایران
2 - دانشجوی دکتری دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: متن, خشونت, تاریخ¬نگاری, جان پوکاک, پارادایم زبانی.,
ملخص المقالة :
در ساحت اندیشۀ سیاسی، مفاهیم از جمله ابزار عمدة معنابخشی به جهان واقع و به عبارتی عرصۀ پراکسیس هستند که با عنایت به تغییر کاربرد آنها، همواره در حال تغییر و تحول هستند. تکفیر و جهاد در اسلام از جمله مفاهیمی است که تغییر معانی و کارکردهای آنها، تبعاتی در حوزه نظر و عمل، به‌ویژه برای اسلامگرایان رادیکال داشته است. بر همین اساس نشان دادن چگونگی ظهور خشونتآمیز جریان اسلامگرای رادیکال، به واسطه تحولات ایجادشده در این مفاهیم و در رابطه با «دیگری»، دغدغه پژوهش حاضر است. هدف مقاله، نشان دادن تحول نگاه اسلامگرایان رادیکال نسبت به «دیگری» و تأثیر این تحول بر هویت و عملکرد جریان موسوم به تکفیری- جهادی در به‌کارگیری خشونت است. روش مقاله، تاریخنگاری «جان پوکاک» است که به تفسیر و تحلیل زبان در بافت سیاسی میپردازد. از منظر این رویکرد، برای فهم اندیشه سیاسی باید از سویی به بررسی زمینة شکلگیری اندیشه بپردازیم و از سوی دیگر، پارادایم زبانیِ مسلط شناسایی و مؤلفههای تشکیلدهندة آن استخراج شود. البته تلاش خواهد شد تا این عناصر از طریق تحلیل محتوای متون رهبران اسلامگرای رادیکال به دست آید. یافتههای مقاله نشان میدهد که پارادایم زبانی اسلامگرایان رادیکال، «دیگریستیزی» یا «تکفیر دیگری» است. نتیجه نهایی مقاله این است که در یک رابطة سلسلهمراتبی با «دیگری»، اسلامگرایان رادیکال در یک دیدگاه جهانی و آخرالزمانی، دنیا را به دو اردوگاه «اسلامی» و «جاهلی» میان «خود» و «دیگری» تقسیم کرده و برای پاک کردن جاهلیت از روی زمین، دست به خشونت زده و خواهان حذف «دیگری» شدهاند.