شناسایی نشانگرهای گفتمانی قدرت و عدم قدرت در گفتمان دادگاه‌های کیفری ایران
الموضوعات : پژوهش مسائل اجتماعی ایرانبهمن گرجیان 1 , الخاص ویسی 2 , ثریا سبهانی 3
1 - دانشیار گروه زبان انگلیسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران
2 - دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانش آموخته دکتری زبانشناسی، پژوهشکده تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش خوزستان، ایران
الکلمات المفتاحية: زبان شناسی حقوقی, قدرت, گفتمان دادگاه, قاضی و متهم.,
ملخص المقالة :
زبانشناسی حقوقی به عنوان علمی نوپا و مؤثر در واکاوی گفتمان نوشتاری و گفتاری در پرونده‌های دادگاه و تسهیل روند دادرسی کارساز بوده، شاخه‌ای از زبانشناسی کاربردی است که در تحلیل گفتمان عوامل دادگاه و کشف ساختار و سبک سخن در مستندات دادگاه، محققان را یاری می‌رساند. پژوهش حاضر، تحلیل مکالمات قضات و متهمان دادگاه‌های کیفری ایران را با توجه به نظریۀ قدرت و عدم قدرت انجام داده است. روش پژوهش، ترکیبی و از نوع کـمّی و کیفی است. سؤال اصلی درباره کشف بسامد الگوهای گفتاری قضات و متهمان در 29 پرونده معروف و شناختهشده است. تحلیل این الگوها در مکالمات قضات و متهمان از منظر زبانشناسی حقوقی، موضوع این پژوهش بوده است. دادههای این مطالعه از مکالمات دادگاه در درگاه آپارات جمعآوری شد. تحلیل کیفی داده‌ها و تحلیل استنباطی انجام شد. نتایج این پژوهش درباره متغیر «قدرت» نشان داد که از میان شاخصهای مقولۀ قدرت، قضات در بهرهگیری از دو شاخص «استفاده از جملههای القایی، سؤالات هدایتگر و بسته» و «استفاده از جملههای امری» دارای اختلاف معنادار با متهمان بودند. در مقوله عدم قدرت مشخص شد که متهمان در استفاده از تمامی شاخصها، به جز شاخص «ارجاع به منبع قدرت»، دارای اختلاف معنادار با قضات بودند. نتایج این پژوهش در تربیت قضات قبل و در حین خدمت منجر به افزایش دانش زبانشناسی و تحلیل گفتمان آنها میگردد.