شیمی کانی و ژئوشیمی عناصر جزئی/ نادرخاکی درالترامافیک¬های غرب ماکو
الموضوعات :
1 - دانشگاه ارومیه
الکلمات المفتاحية: افیولیت, الگوی عناصر نادر خاکی, سرپانتینیت, شیمی بلور, ماکو.,
ملخص المقالة :
سنگهای الترامافیک کرتاسه فوقانی در ناحیه غرب ماکو در نزدیکی مرز با ترکیه متعلق به افیولیت نئوتتیس و بهصورت توده¬های کوچک و پراکنده، توزیع وسیعی دارند. این بخش از خاک ایران بخشی از بلوک ارمنستان جنوبی و گندوانایی و نزدیک به خطواره سیوان-آکرا است. در این مطالعه با استفاده از مشاهده دقیق روابط صحرایی، بررسی شیمی بلور و داده¬های سنگ¬کل که شامل عناصر جزئی و نادر خاکی است، به طبقه¬بندی این گروه سنگی، شناسایی ترکیب فازهای باقیمانده و تشخیص جایگاه تشکیل سنگ گوشته¬ای پرداخته شده است. سنگهای الترامافیک این ناحیه بهشدت سرپانتینی شده، کم کلسیم و هیدراته هستند. این سنگهای گوشته¬ای درجه بالایی از ذوب بخشی را تجربه کرده و از عناصر ناسازگار تهی هستند. بنابراین اندازه¬گیری مقادیر این عناصر با روش خاصی صورت گرفت. فازهای اصلی شامل فورستریت، انستاتیت، دیوپسید و کروم اسپینل است و در یک متن غالب سرپانتینی از نوع کریزوتیل و لیزاردیت به چشم می¬خورند. الگوی عناصر نادر خاکی سنگها زنگوله¬ای است و نشانه¬ی آلایش با پوسته قاره¬ای را ثبت کرده است. بعلاوه سنگهای الترامافیک غرب ماکو بر اساس ژئوشیمی سنگ¬کل و با استفاده از نمودارها و نسبت¬های بین اکسید عناصر اصلی و جزئی، از دسته سرپانتینیت¬های فرورانده شده ارزیابی شده و درجات بالایی از باروری مجدد آنها توسط فرایندهای تبادل سنگ/سیال روی داده است. بنابراین فراوانی نسبی بالای عناصر محلول در سیال مانند اورانیم، سرب و استرانسیم در آنها حاصل فرایندهای ثانوی میباشد.