اصلِ بنیادین «اشه» خاستگاه تعالیم اخلاقی ایرانیان باستان
محورهای موضوعی : اخلاق تطبیقیخلیل حکیمی فر 1 , حمید اسکندری 2
1 - دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان
2 - دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان
کلید واژه: اخلاق, ایران باستان, زرتشت, راستی, دروغ, اشه,
چکیده مقاله :
در آثار برجای‌مانده، به‌ویژه در نوشته‌های مورخان یونانی، از اخلاقیات نیک ایرانیان باستان و از بيگانگي آنان از دروغ به تأکید سخن رفته است. اهمیت و جایگاه اخلاق، به‌ویژه راست‌گویی نزد ایرانیان باستان موجب طرح این پرسش می‌شود که منشأ بایدها و نبایدهای اخلاقی در ایران باستان چه چیزی بوده است و آموزه‌های اخلاقی بر حسب کدامین معیارها سنجیده و ارزیابی می‌شده است. در پاسخ به سؤال مذکور و با بررسی تطبیقی و تحلیلی این فرضیه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که خاستگاه احکام اخلاقی در ایران باستان اصل بنیادی و کهن "اشه" بوده است و همین اصل در دین زرتشت مورد تأیید قرار گرفته و جامه دین بر خود پوشیده است. ادیان ایران باستان با تمام تفاوت‌هایی که داشتند، آموزه‌های خود را بر محور این اصل قرار داده و خطوط لازم در این حوزه را ترسیم نموده‌اند. این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی به این نتیجه می‌رسد که به نظر می رسد، سرچشمه‌ها و معیارهای اخلاقی ایرانیان باستان تنها بدین‌صورت قابل ردیابی است.
In some historical works, particularly those by the Greek historians, the ethics of ancient Iranians and their avoidance of falsehood have thoroughly been discussed. These historians have clearly found the ethical principles of the Iranians worthy of attention. The basic question is whether the ethical principles of the ancient Iranians had religious origins. To what extent were the religions of ancient Iran involved in this case? Which religion’s teachings had provided the most support for their ethical teachings? In response to the above question and by comparative and analytical study, this hypothesis is evaluated that the origin of ethical rules in ancient Iran was the fundamental and ancient principle of "Asha" and this principle has been confirmed in Zoroastrianism as a religious teaching. The religions of ancient Iran, with all their differences, have based their teachings on this principle and have drawn the necessary lines in this field. This research conclude that the origins and moral criteria of the ancient Iranians can be traced in this way.