اصلِ بنیادین «اشه» خاستگاه تعالیم اخلاقی ایرانیان باستان
الموضوعات : اخلاق تطبیقیخلیل حکیمی فر 1 , حمید اسکندری 2
1 - دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان
2 - دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان
الکلمات المفتاحية: اخلاق, ایران باستان, زرتشت, راستی, دروغ, اشه,
ملخص المقالة :
در آثار برجای‌مانده، به‌ویژه در نوشته‌های مورخان یونانی، از اخلاقیات نیک ایرانیان باستان و از بيگانگي آنان از دروغ به تأکید سخن رفته است. اهمیت و جایگاه اخلاق، به‌ویژه راست‌گویی نزد ایرانیان باستان موجب طرح این پرسش می‌شود که منشأ بایدها و نبایدهای اخلاقی در ایران باستان چه چیزی بوده است و آموزه‌های اخلاقی بر حسب کدامین معیارها سنجیده و ارزیابی می‌شده است. در پاسخ به سؤال مذکور و با بررسی تطبیقی و تحلیلی این فرضیه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که خاستگاه احکام اخلاقی در ایران باستان اصل بنیادی و کهن "اشه" بوده است و همین اصل در دین زرتشت مورد تأیید قرار گرفته و جامه دین بر خود پوشیده است. ادیان ایران باستان با تمام تفاوت‌هایی که داشتند، آموزه‌های خود را بر محور این اصل قرار داده و خطوط لازم در این حوزه را ترسیم نموده‌اند. این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی به این نتیجه می‌رسد که به نظر می رسد، سرچشمه‌ها و معیارهای اخلاقی ایرانیان باستان تنها بدین‌صورت قابل ردیابی است.