امکان‌سنجی همگرایی اقتصادی در منطقه‌ی خلیج‌فارس در آینده پیش‌رو و الزامات تحقق آن (ارائه مدل همگرایی شبکه‌ای به‌جای مدل سلسله‌مراتبی)
محورهای موضوعی : اقدامات و سیاست‌های سازمان‌ها
همت ایمانی
1
(دانشگاه علامه طباطبایی)
کلید واژه: چالش‌هاظرفیت‌هاالزاماتهمگرایی اقتصادیمدل شبکه ایتوسعه,
چکیده مقاله :
تمرکز این پژوهش بر امکان‌سنجی همگرایی اقتصادی در منطقه‌ی خلیج‌فارس (شامل ایران، عربستان سعودي، عراق، قطر، امارات متحده عربی، عمان، کویت و بحرین) و الزامات دستیابی به آن است. در این پژوهش همگرایی اقتصادی به‌عنوان فرایندی مدنظر است که، هدف آن دستیابی به صلح، امنیت و توسعه‌ی پایدار در منطقه است. برایناساس، سؤالی که در این پژوهش مطرح می‌شود آناستکه باهدف دستیابی به صلح، امنیت و توسعه‌ی پایدار، کشورهای حوزهی خلیج‌فارس چگونه میتوانند به همگرایی اقتصادی در منطقه دست یابند؟ در پاسخ این سؤال، فرضیه پژوهش ایناستکه؛ کشورهای منطقه‌ی خلیج‌فارس در راستای دستیابی به صلح، امنیت و توسعه‌ی پایدار، ضمن تکیه‌بر ترکیبی از ظرفیتهای گوناگون اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دینی- فرهنگی و غلبه بر عوامل واگرایانِ، باید الزاماتِ رفتاری رسیدن به همگرایی اقتصادی را در تصمیمگیریهای کلانِ ملّی و همچنین رویکردِ سیاست خارجی خود، در پیش بگیرند. روش تحقیق این پژوهش برحسب نیاز، ترکیبی از روشِ کیفی مبتنی بر اسناد کتابخانهای و روش کمی و آماری است. درنهایت این پژوهش مدل جامع شبکه‌ای برای دستیابی به صلح، امنیت و توسعه‌ی پایدار، از طریق همگرایی اقتصادی در خلیج‌فارس ارائه می‌دهد؛ که در آن ضمن ردِ نگاه سلسله‌مراتبی در اولویتبندی شاخصها، بهره‌برداری هم‌زمان از مؤلفههای مختلف اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دینی-فرهنگی در دستیابی به همگرایی اقتصادی را پیشنهاد می‌کند.
Achieving economic integration, security and sustainable development in the Middle East and the Persian Gulf has suggested as a considerable topic for many international relations' researchers. Reviewing the research literature, it can conclude that the researchers did not provide the same solutions on how to achieve regional convergence in the Persian Gulf. Instead, a variety of analysis, hypotheses and suggestions made in this regard. The study aims on the feasibility of economic integration in the Persian Gulf region (including Iran, Saudi Arabia, Iraq, Qatar, the United Arab Emirates, Oman, Kuwait and Bahrain) and the requirements for achieving it. Economic convergence considered as a process that aims to achieve peace, security and sustainable development in the region. Accordingly, the research question would be “How the Gulf States could achieve economic integration in order to achieve peace, security and sustainable development”. In order to achieve peace, security and sustainable development, the research hypothesis the Persian Gulf States should rely on a combination of various economic, political, security, and religious-cultural capacities. Then, overcoming internal, regional and visionary divergent factors must take into account the behavioral requirements of achieving economic and political-security cooperation (in the short and medium term) and economic convergence (in the long-term) in major national decisions as well as their foreign policy approaches. The research methodology, as needed, was a combination of qualitative method based on library documents and quantitative and statistical methods. The findings provide a comprehensive network model for achieving peace, security and sustainable development through economic integration in the Persian Gulf. While rejecting strategic hierarchy model in prioritizing the indicators, the simultaneous and interconnected use of different economic, political, security and religious-cultural components in achieving economic and political-security cooperation in the short and medium-term and economic convergence is proposed for long-term.
افراسياب پور، حامد (1393). تحليل پويش‌هاي امنيتي شوراي همكاري خلیج‌فارس. مجلهي سياست دفاعي، سال بيست و دوم، شماره 88 ، پاييز 1393
ارغواني پيرسلامي، فريبرز، و اسماعیلی، محدثه (1397). چالش‌ها و موانع ديپلماسي اقتصادي جمهوری اسلامی ايران در منطقه خاورميانه. فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیستوششم، شماره‌ی نودوهفت، بهار 1398، صص 105-71
امامی، محمدعلی (1385). عوامل تأثیرگذار داخلی در خلیج‌فارس. تهران: نشر دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
ایمانی، همت و دیگران (1397). رهیافت چندجانبه‌گرایی؛ رویکردی کارآمد برای مبارزه با تروریسم در جهان اسلام. فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دورهی 7، شماره‌ی 2 - شماره پیاپی 26، تابستان 1397
جوادي ارجمند، محمدجعفر، و احمدي، حسن (1391). موانع همگرايي در شوراي همكاري خلیج‌فارس از منظر ژئوپلیتیک. فصلنامه سياست خارجي، سال بيستوششم، شماره‌ی 4، زمستان 1391
متقی، افشین، و قره بیگی، مصیب (1393). جایگاه استراتژیک خلیج‌فارس در سیاست خارجی چین. پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال دوم، شماره‌ی 2، بهار و تابستان 1393
محمدی، حمیدرضا، و احمدی، ابراهیم (1397). تحلیل ژئوپلیتیکی گُسست روابط سیاسی عربستان و قطر و تأثیر آن بر آیندهی شورای همکاری خلیج‌فارس. فصلنامهی مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دورهی 8، شماره‌ی 28 ، پاییز 97، صص 206-187
هینه بوش، ریموند، و احتشامی، انوشیروان (1390). سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه. (رحمن قهرمان‌پور و مرتضی مساح، ترجمه). تهران: نشر دانشگاه امام صادق.
نصیری مشکینی، قدیر (1377). مؤلفه‌ها و موانع همگرایی در منطقه‌ی خلیج‌فارس. خاورمیانه، صص 95-94
Abuelghanam, Debbie., & Tahboub, Naser (2018). Mixed Messages: Iran versus Saudi Arabia and GCC. Contemporary Review of the Middle East 5(4), http://journals.sagepub.com/home/cme.
Banks, Ferdinand (٢٠٠٧). a long introduction to economic theory and natural gas. The University of Uppsala, Uppsala Sweden. P:20 http ://www . ambientediritto.it/dottrina/Politich
Bojarczya, Bartosz (2013). The Gulf Cooperation Council-regional integration mechanism. Annales Faculty of Political Science, Mariae Curie- Sklodowska University, Lublin-Polonia, Vol.xx.1, 2013
BP Statistical Review of world Energy (2019). https://bp.com
E. Ziegler, Charles (2006). The Energy Factor in China’s Foreign Policy. Journal of Chinese Political Science, vol. 11, no. 1, Spring 2006
Fardoust, Shahrokh (2016). Economic Integration in the Middle East (Prospects for Development and Stability). Washington, D.C. The Middle East Institute. Regional Cooperation Series
GROW, JOHANNES (2019). Economic (In) security and Economic Integration in the Middle East. E-International Relations, https://www.e-ir.info/2019/05/15/economic-insecurity-and-economic-integration -in-the-middle-east, MAY-15-2019
Elbadawi, Ibrahim., & Makdisi, Samir (2011). Democracy in the Arab World: Explaining the deficit, First published 2011 by Routledge
International Convention for the Suppression of Acts of Nuclear Terrorism U.N. New York. September 14, 2005
Martini Jeffrey., Wasser, Becca., Dassa Kaye, Dalia, Daniel., & Egel, Cordaye Ogletree (2016). The Outlook for Arab Gulf Cooperation. RAND Corporation, www.rand.org/t/RR1429
Krane, Jim (2019). Subsidy reform and tax increases in the rentier Middle East, The politics of rentier states in the Persian Gulf. The Project on Middle East Political Science (POMEPS), STUDIES 33, pp. 18-24, January 2019
Koechler, H (2002). The United Nations, the International Rule of Law and Terrorism Fourteenth Centennial Lecture. Manila. http ://www.un .org/ Docs/ sc/ Committees/1373
OPEC Annual Statistical Bulletin 2019/ www. opec. org/opec_web/ en/data_ graphs/330.htm
Metz, s., & Millen, R (2004). Insurgency and Counterinsurgency in the 21st Century: Conceptualizing Threat and Response. Strategic Studies Institute.
Nuruzzaman, Mohammed (2012). Conflicts between Iran and the Gulf Arab States: An Economic Evaluation. Strategic Analysis, Vol. 36, No. 4, 2012
Steve A, Yetiv., & Katerina, Oskarsson (2018). CHAL LENGED HEGEMONY; The United States, China, and Russia in the Persian Gulf. Stanford University Press, Stanford, California
Tsai, I-Tsung (2018). Political economy of energy policy reforms in the gulf cooperation council: Implications of paradigm change in the rentier social contract. Energy Research & Social Science, https://doi.org/ 10.1016/j.erss.2018.04.028
The Politics of Rentier States in the Gulf (2019). The Project on Middle East Political Science. http://www.pomeps.org, January 2019
U.S. Energy Information Administration, International Energy Statistics (2018). crude oil including lease condensate, accessed 16 July 2018, https://www.eia.gov
U.S. Energy Information Administration, International Energy Statistics (2019). accessed 17 Jan. 2019, https://www.eia.gov
سایت ها:
https://ahdictionary.com
https://www.eia.gov
https://www.oed.com
http://www.tpo.ir
https://www.irica.gov.ir
https://data.worldbank.or