اثرات پروژه های انتقال آب سرشاخه های کارون در ایجاد یا تشدید کانون های گردوغبارخوزستان با بهره گیری از فناوری های GIS & RS
محورهای موضوعی :عاطفه بساک 1 , حوریه اعرابی مقدم 2 , زهرا حجازی زاده 3 , میثم طولابی نژاد 4
1 - دانشگاه خوارزمی تهران
2 - الزهرا
3 - دانشگاه خوارزمی تهران
4 - دانش آموخته
کلید واژه: انتقال آب کارون گردوغبار تالاب شادگان خوزستان سنجش از دور تصاویر ماهواره ای,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف بررسی اثرات پروژه های انتقال آب سرشاخه های کارون در ایجاد یا تشدید کانون های گردوغبارخوزستان با بهره گیری از فناوری های GIS & RS به رشته تحریر درآمد. بدین منظور ابتدا پارامترهای روزانه ی اقلیمی شامل(دما، بارش، دید افقی، رطوبت نسبی و باد) و دبی برای 9 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه هیدرومتری در یک دوره ی 30 ساله جمع آوری گردید. همچنین از داده ها و تصاویر ماهواره ای جهت بررسی وضعیت پوشش گیاهی، رطوبت خاک، ذرات گردو غبار در منطقه مورد مطالعه بهره گرفته شد. با توجه به روند گاز دی اکسیدکربن طی سال های 1985 تا 2015 ، دوره های مورد مطالعه به دو دوره ی قبل از گرمایش جهانی(1985-1995) و بعد از گرمایش جهانی(1996-2015) تقسیم بندی گردید. سپس با استفاده از روش های آماری و سنجش از دور اقدام به بررسی دوره های مذکور پرداخته شد. نتایج حاصل از بررسی دبی رودخانه کارون نشان داد که آورد کارون در دوره ی آماری دوم نسبت به دوره ی اول 171 مترمکعب در ثانیه کاهش یافته است. گردوغبار محلی طی دوره ی دوم نسبت به دوره اول افزایش یافته اما شاخص پوشش گیاهی(NDVI) با کاهش 13/0 مواجه بوده است. وسعت و میزان رطوبت خاک در شرق حوضه روندی صعودی داشته است که نقش سدسازی در این تغییرات مؤثر بوده است؛ اما در غرب حوضه کارون (اطراف تالاب شادگان) این روند با کاهش مواجه بوده است، درنتیجه با عبور جریان باد از غرب حوضه، بدلیل کاهش رطوبت خاک و چسبندگی خاک، ذرات ریز از سطح زمین جدا شده و موجب بروز حداکثر گردوغبار در خوزستان و حوضه کارون شده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که عدم مدیریت درست منابع آب، سدسازی و اجرای طرح های انتقال آب در سرشاخه های کارون موجب کاهش دبی و رطوبت خاک در غرب حوضه و در نتیجه گسترش کانون ریزگردها در استان خوزستان شده که این امر می تواند اثرات زیست محیطی و مخاطرات انسانی از جمله ابتلا به انواع امراض تنفسی و ریوی و همچنین کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی و در نتیجه کاهش امنیت غذایی را در پی داشته باشد.
This study was carried out to investigate the impacts of Karoun water branches transference projects on creation or intensification of Khuzestan dust points. For this purpose, daily climatic parameters (temperature, precipitation, horizontal view, moist and wind) and required water debit for 9 synoptic and hydrometric stations within a 30-year statistical period were collected. Missing data were recovered and sorted by using Matlab,Minitab and Excel software. Also satellite data and images were used to study vegetation, soil moist and dust particles conditions in the specific area. According to the greenhouse gas procedures during 1985 to 2015, the studied period was broken into two periods, one before global warming (1985-1995) and the other after intensification of global warming (1996-2015). Then by using statistical methods and remote sensing the mentioned periods were investigated. The results from investigating long term debit of Karoun river showed that there is 171 m3/s decrease in second statistical period than the first one. During the second period, local dust has increased in comparison with the first period but vegetation index (NVDI) has 13% decrease. Also the vastness and value of soil moist in east of basin have increasing trend and the role of dam construction is evidently influential. This trend has been decreasing around Shadegan wetland in west of basin, as the result, with passing flows over this area, because of adherence reduction, soil particles disserve from the ground and cause most of the dust in Khuzestan and Karoun riverbasin.