ارزیابی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده های سنجش از دور (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نوک‌آباد، شهرستان خاش)
محورهای موضوعی :حسین پیری صحراگرد 1 , محمدرضا دهمرده قلعه نو 2 , منصور ریگی 3
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه گرگان
3 - دانشگاه زابل
کلید واژه: کاربری اراضی حوزه آبخیز نوک‌آباد ماهواره لندست نرم‌افزار ENVI مراتع کوهستانی,
چکیده مقاله :
شناسایی و بررسی تغییرات کاربری اراضی می تواند به مدیران و برنامه ریزان در شناخت عوامل مؤثر بر تغییر کاربری و اتخاذ تصمیمات صحیح مدیریتی سطوح مختلف کمک نماید. پژوهش حاضر باهدف بررسی تغییرات کاربری اراضی و تعیین طبقات کاربری اراضی با استفاده از روش سنجش از دور در حوزه آبخیز نوک‌آباد شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. بدین منظور پس از تعیین مرز محدوده مورد مطالعه با استفاده از نقشه‌های 1:50000، داده‌های چند زمانه مرتبط، از ماهواره لندست سازمان زمین‌شناسی آمریکا اخذ شد. پس از انجام تصحیحات هندسی، رادیومتری و اتمسفری، طبقه‌بندی کاربری اراضی بر روی تصاویر ماهواره‌ای برای دوره‌های زمانی موردمطالعه (سال‌های 2016 -2010 -2005 -2000 -1994) تعیین شد. صحت نقشه‌های تولیدی با استفاده از آزمون صحت کلی و آماره کاپا تعیین شد. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی در محیط نرم‌افزار ArcGIS، مقایسه تغییرات کاربری اراضی بین دوره‌های مطالعاتی مذکور (هر دوره آماری با دوره آماری قبلی) انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، صحت کلی طبقه-بندی نقشه های کاربری تولیدی برای سال های 1994 (45/97%)، 2000 (21/97%)، 2005 (04/98%)، 2010 (09/97%) و 2016 (06/97%) نسبتاً خوب ارزیابی شد. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات کاربری های اراضی مشخص نمود که بیشترین تغییرات از نظر وسعت مربوط به مراتع کوهستانی و کمترین تغییرات مربوط به رودخانه ها بوده و در این بین اراضی کشاورزی و مناطق مسکونی تغییرات متوسطی را داشته است که علت عمده این تغییرات را می توان تغییرات اقلیمی و دخالت‌های انسانی دانست. این نتایج گویای آن است که شناخت صحیح تغییرات کاربری اراضی موجب می گردد، مدیران نقاط قوت و ضعف طرح های اجرایی خود را شناسایی نموده و نسبت به برطرف ساختن آن‌ها اقدام نمایند.
Identifying and reviewing land use change can help managers and planners to identify the factors affecting the change of user and the adoption of appropriate management decisions at different levels. The present study was carried out with the aim of studying land use change and land use classes using remote sensing method in Noukabad watershed in Khash city, Sistan and Baluchestan province. For this purpose, after determining the boundary of the study area, using maps 1:50000, associated temporal data were obtained from the Landsat Satellite of the American Geological Survey. After geometric, radiometric and atmospheric correction, land use classification based on satellite images for study periods (1994-2000-2005-2010-2016 years) were determined. The accuracy of the production maps was determined using the general accuracy and kappa coefficient. After the application of the land use map in the ArcGIS software environment, the comparison of land use changes between the studied periods (each statistical period with the previous statistical period) was performed. Based on the results, overall classification accuracy of user-generated maps for the years 1994 (97.45%), 2000 (97.21%), 2005 (98.04%), 2010 (97.09%) and 2016 (97.06%) were rated as relatively good. The results of land use change trend showed that the most changes were in mountainous rangelands and the least changes were related to rivers, and in the meanwhile, agricultural lands and residential areas had moderate changes, which the main reason of these changes can be considered climate change and human intervention. These results indicate that the correct recognition of land use changes is caused, Managers identify the strengths and weaknesses of their executive plans and take steps to resolve them.