تدوین فرآیند طرحهاي توسعه شهري بر مبناي رویکرد آینده نگاري
محورهای موضوعی :شیما دادفر 1 , واراز مرادی مسیحی 2 , رضا احمدیان 3 , علی رضا بندرآباد 4
1 - دانشگاه آزاد فارسان
2 - تهران مرکزی
3 - تهران مرکزی
4 - تهران مرکزی
کلید واژه: فرایند برنامه های توسعه شهری آینده نگاری شاخص برنامه ریزی استراتژیک ,
چکیده مقاله :
در نظریه های سنتی، سیاستگذاری و برنامه ریزی بر اساس مدل های خطی صورت می گرفت ولی می توان گفت اکنون فرآیند برنامه ریزی خطی مبتنی بر پیش بینی نمی تواند جوابگوی نیاز های برنامه ریزی در جهان پر از تحول و پیچیده باشد. این مقاله، تلاش دارد ضمن مشخص نمودن اصول رویکرد آینده نگاری به تبیین فرایند تدوین طرح های توسعه شهری بر مبنای رویکرد آینده نگاری بپردازد. این پژوهش براساس هدف در گروه تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. همچنین پارادایم غالب تفسیری و رویکرد تحقیق کیفی می باشد، همچنین فنون گردآوری داده ها از طریق مطالعه، مشاهده و مصاحبه می باشد و شیوه تحلیل داده ها با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساخت یافته و پرسشنامه باز در قالب تکنیک دلفی به منظور اخذ نظرات نخبگان و خبرگان در حوزه برنامه ریزی و آینده پژوهی می باشد. تعداد نمونه هاي انتخاب شده جهت مصاحبه، برابر با 15 نفر بوده است. 5 نفر از کارشناسان تدوین کننده مهندسین مشاور و 8 نفر از کارشناسان مطلع و خبره در زمینه آینده پژوهی2 نفر از مدیران و تصویب کنندگان طرح ها و برنامه های شهری كه توسط روش گلوله برفي انتخاب شده اند. اصول رویکرد آینده نگاری با توجه به بررسی سوابق، مبانی نظری و مصاحبه های انجام شده استخراج گردیدند که شامل: 1- مشارکت پذیری ذی نفعان و ذی نفوذان 2- توجه به نامعلومی ها، عدم قطعیت ها، شوک ها و پیچیدگی های سیستم 3- توجه به روند ها و مگاترندها 4- کل نگر بودن 5- توجه به برنامه ها و نتایج اسناد فرودست و فرادست 6- نگاه بلند مدت 7- توجه به ارزش ها و جهان بینی 8- سناریو نویسی و دیدن آینده های ممکن، محتمل و مطلوب 9- شناخت و تحلیل دقیق و سنجیده ای از محیط برنامه ریزی می باشد و در نهایت فرآیند کلی تدوین برنامه های شهری بر مبنای رویکرد آینده نگاری نیز با توجه به سوابق و فرآیند های مشابه آینده نگاری در جهان و ایران بیان گردید. فرایند پیشنهادی این پژوهش دارای هفت مرحله اصلی درک کردن، جمع آوری اطلاعات، تحلیل اطلاعات، غربال سازی و تفسیر اطلاعات، آینده نگاری، خروجی ها (ارزیابی و تصمیم)، پیاده سازی و اجرا می باشد.
In the past few decades, the traditional pattern of comprehensive plans has been criticized by a purely rational planning approach. The critique and evaluation of this method of study, first in the countries that invented the comprehensive plan and gradually transferred to other countries that producing the plan. Foresight study as a complementary complement to a strategic planning in cases where long-term planning is required has a high dynamic planning environment, there is a high degree of uncertainty in the system, the risk of planning failure is high. , The system has a lot of complexity, is used. This paper tries to identify the foresight approach indicators and process of developing urban development plans based on the foresight approach. The purpose of this research is in the field of fundamental-applied research, and is the dominant topic of interpretation and qualitative research approach. The method of collecting and processing data is through studying, viewing and interviewing. The method of data analysis using deep interviewing method and open questionnaire in the form of Delphi technique in order to obtain elite and expert opinions in the field of planning and future studies and in order to determine the indicators and criteria of the prospective study approach. Finally, the overall process of developing urban plans based on a fresight study approach is also expressed in terms of background and similar processes of foresight in the world and in Iran. The proposed process of this study consists of seven main stages of understanding, collecting information, analyzing information, screening and interpreting information, fresight, output (evaluation and decision), implementation and execution.