واکاوی محیط رسوبی و ارتباط رخساره¬های رسوبی با فرایندهای دیاژنزی در نهشته¬های بالایی سازند دالان در بخش مرکزی و غربی کمان قطر فارس
الموضوعات :لیلا صمدپور 1 , حسین مصدق 2 , بیژن بیرانوند 3 , حسین رحیم‌پور بناب 4 , احمد یحیایی 5
1 - گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران
2 - دانشگاه خوارزمی
3 - استادیار، پژوهشکده علوم زمین، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران
4 - استاد، دانشکده زمین‌شناسی، دانشکدگان علوم، دانشگاه تهران، تهران
5 - کارشناس ارشد چینه¬شناسی و فسیل¬شناسی، شرکت نفت فلات قاره ایران، تهران
الکلمات المفتاحية: دالان بالایی, دیاژنز, ریزرخساره, محیط رسوبی.,
ملخص المقالة :
سازند دالان به سن پرمین بالایی از پراهمیت¬ترین سنگ مخزن‌های موجود در زاگرس و خلیج‌فارس قلمداد می-شود. در این پژوهش در سه چاه از سه میدان بخش غربی کمان قطر- فارس به بررسی ویژگی¬های رخساره‌ها و عوامل تأثیرگذار دیاژنزی در تغییرات رخساره‌ها پرداخته می¬شود. بر پایه مطالعات رخساره¬ای از 252 مقطع نازک میکروسکوپی تعداد 11 ریزرخساره رسوبی شامل انیدریت لایه¬ای تا توده¬ای، دولومادستون فابریک فنسترال، باندستون استروماتولیتی، مادستون دولومیتی، مادستون با آشفتگی زیستی، وکستون تا پکستون بیوکلستی با جلبک سبز و فرامینیفرهای بنتیک، پکستون تا گرینستون اُاُئیدی پلوئیدی، گرینستون اُاُئیدی، گرینستون بیوکلستی اینتراکلستی، وکستون تا پکستون بیوکلستی اینتراکلستی و مادستون بیوکلستی شناسایی شدند. این رخساره¬های رسوبی از بخش بالایی پهنه جزر و مدی، لاگون، پشته زیرآبی، دریای باز تا رمپ میانی امتداد یافته¬اند. تغییرات تدریجی ریزرخساره¬ها، نبود ساختارهای ریف¬ سدی بزرگ، نبود رسوبات توربیدایتی و حضور آلوکم¬های اسکلتی از قبیل فرامینیفر بنتیک، جلبک سبز، دوکفه¬ای، براکیوپود، خارپوست نشانگر این است که نهشته¬های این بخش در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال گسترده شده¬¬اند. یافته¬های این پژوهش نشان می¬دهد که فرایندهای دیاژنزی میکریتی شدن، سیمانی شدن، انحلال، نئومورفیسم، دولومیتی شدن، تراکم فیزیکی و تراکم شیمیایی در بخش‌های موردمطالعه مشاهده می¬شوند و گسترش فرایندهای دیاژنزی در چهار محیط دریایی، جوی، تدفینی و بالاآمدگی تفسیر و طی سه مرحله ائوژنز، مزوژنز و تلوژنز رسوبات را تحت تأثیر قرار می¬دهند. سیمانی شدن با رخساره¬های محیط کم¬انرژی و بالای جزرومدی همخوانی دارند و با رخساره¬های دانه¬درشت از قبیل پکستون بیوکلستی یا گرینستون اُاُییدی که مربوط به محیط¬های پرانرژی لاگون و پشته زیرآبی¬ هستند، هم¬پوشانی دارند.